Mirasın Hükmen Reddi

Mirasın Hükmen Reddi Nedir ?

Miras bırakanın ölümü tarihinde terekesinin borca batık olduğu açıkça belli veya resmen tespit edildiği takdirde, miras reddedilmiş sayılacaktır. Mirası hükmen red etmiş sayılan kişi, tereke alacaklıları aleyhine husumet yönelterek bu durumun tespitini isteyebileceği gibi, bunu defi yolu ile de ileri sürebilir.

Miras bırakanın ölümü ile birlikte miras, yasal mirasçılara hiçbir talep olmaksızın kendiliğinden geçer. Mirasçıların kabul beyanı vermesine gerek yoktur. Miras tüm aktif ve pasifleriyle birlikte mirasçılara geçecektir.  Bu durumda mirasçılar, murisin (miras bırakan) borcundan yalnızca tereke miktarı ile değil; ayrıca kendi malvarlıkları ile de sorumlu olurlar.

Mirasın Hükmen Reddinin Şartları

1-) Miras Bırakanın Ölümü Anında Borçlarını Ödemekten Aciz Olması Gerekir

Terekenin (malvarlığının) borca batık olması mirasın açılması anında var olmalıdır. Yargıtay uygulamasına göre terekenin borca batık olup olmadığının tespitine dair tensiben araştırma yapılması kabul edilmektedir. Buna göre mahkemece murisin aktif ve pasifine dair malvarlığı araştırması yapılmak üzere; tapuya, bankalara, trafik tescil müdürlüğüne, vergi dairesine, sosyal güvenlik kurumuna, ticaret sicil müdürlüğüne ve belediyelere müzekkereler yazılmakta, bu hususa ilişkin kolluk araştırması yaptırılıp, tanık dinlenmesi gerekir.

2-) Murisin Aczinin Açıkça Belli veya Resmen Tespit Edilmiş Olması Gerekir

Murisin (miras bırakan) ölümü anında borçlarını ödemekten aciz olması tek başına yeterli değildir. Ayrıca bu acziyetin açıkça belli olması veya resmen tespit edilmiş olması da gerekmektedir.

3-) Mirasçılar Tarafından Açık veya Zımni Olarak Mirasın Kabul Edilmemiş Olması Gerekir

Gerek açık, gerekse zımni olarak miras kabul edilmiş ise artık kabul eden açısından ret hakkının kullanılması durumu olmaz. Çünkü miras kesin olarak kazanılmış sayılır.

4-) Mirasın Hükmen Reddi Davası Muris Öldükten Sonra Açılması Gerekir

Mirasın hükmen reddi davası, ancak miras hakkının mirasçıya geçmesinden sonra mümkün olacaktır. Muris hayatta iken mirasın hükmen reddi davası açılması mümkün değildir.

Mirasın Hükmen Reddi Davası

Açılacak olan dava mirasın hükmen reddinin tespiti davasıdır. Yargıtaya göre, mirasın hükmen reddi davaları aslında menfi tespit davası özelliği göstermektedir. Hükmen red adından da anlaşıldığı gibi ancak alacaklılara karşı açılacak bir dava ile tespit edilebilir.

Mirasın hükmen reddi durumunda mirasçı terekeden hiçbir hak talep edemeyecektir. Murisin kalan borçlarından da hiçbir şekilde sorumlu tutulmayacaktır.

Mirasın hükmen reddi davasında taraflar kimlerdir? Mirasın hükmen reddini isteyen mirasçı veya mirasçılar, davayı tereke alacaklıları aleyhine karşı açmalıdır. Mirasın hükmen reddi davasının tüm alacaklılara karşı açılması şart olmayıp, icra takibine başvuran, dava açan veya mirasçılar açısından böyle bir tehlike barındıran alacaklıya karşı açılması yeterlidir. Zaten dava açıldıktan sonra mahkeme murisin aktif ve pasif tüm malvarlığı bilgisini araştıracaktır.

Somut uyuşmazlıkla ilgili hukuki niteleme hakime ait olup, mirasın hükmen reddi davası hasımsız olarak açılmışsa dava husumet eksikliğinden hemen reddedilmeyip, davacıya tereke alacaklısını davaya dahil etmesi için makul bir süre verilip sonucuna göre hareket edilmelidir. (Yargıtay 8. Hukuk Dairesi)

Mirasın hükmen reddi basit yargılama usulüne tabi değildir. Mirasın hükmen reddi davası yargılama usulü yazılı yargılama usulüdür. (Yargıtay 8. HD Esas:2013-14383 Karar:2014-8165)

Mirasın hükmen reddi davası ne kadar sürer? Mirasın hükmen reddi davası üst mahkeme aşamalarıyla birlikte ortalama 2-3 yıl sürebilmektedir.

Terekenin Borca Batık Olması Nedeniyle Mirasın Hükmen Reddi

TMK’nın 605/2. maddesi ile “Ölümü tarihinde mirasbırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır” hükmü düzenleme altına alınmıştır. Dolayısıyla mirasın hükmen reddi davası, terekenin borca batık olduğunun tespitine ilişkindir. Bu maddeye dayanan davalar herhangi bir süreye tabi olmadığı gibi mirasçıların iyi niyetli veya kötü niyetli olmalarının da bir önemi bulunmamaktadır. Miras bırakanın ödemeden aczi ölüm tarihine göre belirlenir. Ölüm tarihi itibariyle, miras bırakanın tüm mal varlığı terekenin aktifini, tüm borçları ise terekenin pasifini oluşturur. Terekenin pasifinin aktifinden fazla olması; terekenin ödemeden aczini ve dolayısıyla da terekenin borca batık olduğunu gösterir.

Terekenin borca batık olup olmadığı hususunun “terekenin açıldığı anda murise ait olan mallar, alacaklar ve borçlar dikkate alınarak” belirlenmesi gerekmektedir. (Yargıtay HGK Esas:2020-241 Karar:2022-1515)

Mirasın Hükmen Reddi Davası Hasımsız Açılabilir mi?

Mirasın hükmen reddi kural olarak hasımsız açılamaz. Hasımsız olarak açılan davada hasım göstermek için bir süre verilir. Eğer hasım bu süre içerisinde gösterilmezse dava bu sebeple reddedilir.

Mirasın Hükmen Reddi ile Gerçek Reddi Arasındaki Fark

• Mirasın gerçek reddi davasının hasımsız olarak açılması mümkün iken mirasın hükmen reddi davasında davalı olarak tereke alacaklılarının gösterilmesi gerekmektedir.
• Mirasın hükmen reddi davaları her hangi bir süreye tabi olmayıp her zaman açılabilir. Mirasın gerçek reddinde yasal veya atanmış mirasçılar, miras bırakanın ölümünden itibaren 3 ay içerisinde tek taraflı irade açıklamalarını kullanarak mirası reddedebilirler.
• Mirasın hükmen reddi davasının kabul edilmesi için ölüm tarihinde miras bırakanın ödemeden aczinin gerçekleşmiş olması şarttır. Mirasın gerçek reddinde mirası reddeden mirasçı miras bırakanın borçlarından sorumlu olmaz iken; ödemeden aciz nedeni ile miras bırakanın mirasını reddeden mirasçılar, onun alacaklılarına karşı ölümünden önceki 5 yıl içinde ondan almış oldukları ve mirasın paylaşılmasında geri vermekle yükümlü olacakları değer ölçüsünde sorumlu olacaklardır.

Mirasın Hükmen Reddi Zorunlu Dava Arkadaşlığı

Mirasın hükmen reddinde mirasçılar tarafından birlikte dava açılması gerekmez. Her bir mirasçı tek başına böyle bir davayı açabilir. Yani, mirasçılar arasında mirasın hükmen reddi davasını açma bakımından zorunlu dava arkadaşlığı yoktur.

Mirasın hükmen reddi davasını tek mirasçı açabilir mi? Evet açabilir. Bunun için diğer mirasçılara ihtiyacı yoktur.

Mirasın Hükmen Reddi Feragat

Daha önceden miras bırakanın borç ödemeden aciz durumda olduğu iddiasıyla dava açan mirasçılar mirasın hükmen reddi davasından feragat etmişlerse, daha sonra bu konuda yeniden dava açamazlar.

Mirasın Hükmen Reddi Kesinleşmesi Gerekir mi?

Mirasın hükmen reddi kararının kesinleşmesi üzerine TMK'nın 612 nci maddesine göre terekenin tasfiyesinin sağlanması için Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından tasfiye memuru atanması ve tasfiyenin yapılması gerekir.

Mirasın Hükmen Reddi Tüm Mirasçıları Etkiler mi

Mirasın hükmen reddedilmiş olduğunu tespit eden karar (mirası açık ya da örtülü kabul eden mirasçılar dışında) bütün mirasçılar bakımından etkilidir.

Mirasın hükmen reddi halinde miras kime kalır? Hükmi ret, mirasın kayıtsız şartsız reddi beyanı ile aynı sonucu doğurur. Hükmi ret ilamını alan mirasçılar da, mirasın açıldığı andan itibaren mirasçılık sıfatını kaybederler ve bunların mirası iktisabı mirasbırakanın ölümü anına kadar geriye yürüyerek hükümsüz hale gelir. Bunlar sanki hiç mirasçı olmamış sayılırlar. Bunların payları varsa kendi altsoylarına intikal eder. Altsoyları yoksa, mirası kabul etmiş olan diğer mirasçının payı çoğalır (TKM.m.551/1).

Mirasın Hükmen Reddi Halinde Miras Kime Kalır?

Mirasın hükmen reddi bütün mirasçılara etkili olmakta ve yasal veya atanmış mirasçılardan biri mirası açıkça veya örtülü olarak kabul etmedikçe tereke hiçbir mirasçıya intikal etmemektedir. Keza, borca batık olduğu açıkça belli veya resmen tespit edilmiş olan bir tereke zaten miras bırakanın ölümü tarihinde kendiliğinden reddedilmiş sayılmaktadır. Dolayısıyla, terekenin borca batık olması halinde, mirası kabul eden çıkmadıkça hiçbir mirasçı yoktur denilebilir.

Mirasın Hükmen Reddi İcra Takibinin Durdurulması

Mirasçılar hükmen reddi itiraz olarak, miras bırakanın borcu için kendilerine karşı başlatılan icra takibinde de ileri sürebilirler. Hükmen ret itirazının icra mahkemesi tarafından incelenmesi mümkün değildir. Zira mirasçılar bu konuda bir tespit davası açmak zorundadır.

Mirasın hükmen reddi icra takibini durdurur mu? Mirasın hükmen reddedildiğine dair mahkeme kararı icra dairesine sunularak itiraz edildiği takdirde icra takibi duracaktır.

İcra rakibinden sonra mirasın hükmen reddi davası açılarak da mirasçılara karşı başlatılan icra takibi durdurulabilir. Mirasın hükmen reddi kararı verilmesi halinde icra takibi işlemlerine de devam edilemeyecektir.

Borçlunun takibin kesinleşmesinden önce TMK'nın 606. maddesine göre alınan mirasın kayıtsız şartsız reddedildiğine ilişkin sulh hukuk mahkemesi kararını, ödeme emri tebliğinden itibaren yasal yedi günlük sürede icra dairesine bildirmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda takibin kesinleşmesinden sonra mirasın reddine ilişkin mahkeme kararı icra dairesine sunularak hacizlerin kaldırılması istenemez. (Yargıtay HGK Esas:2017-748 Karar:2020-282)

Mirasın hükmen reddi kararının icra takibine etkisi vardır. Yukarıda belirttiğimiz gibi mirasın hükmen reddi davası açılarak icra takibi iptal edilebilir.

Takip kesinleştikten sonra mirasın hükmen reddi davası açılabilir. İİK'nun 170/b maddesi delaletiyle 68/4. maddesinde; “Borçlu murisine ait bir alacak için takip edilmekte olup da, terekenin borca batık olduğunu ileri sürerse, bu hususta ilam getirmesi için kendisine münasip bir mühlet verilir. Bunun dışında itirazın kaldırılması talebinin kabul veya reddi için ileri sürülen iddia ve savunmalar, bekletici mesele yapılamaz” hükmü yer almaktadır. (Yargıtay 12. HD Esas:2018-16210 Karar:2019-18183) 

Mirasın reddi nedeniyle borçtan sorumlu olunmadığına ilişkin iddianın, borca itiraz olduğu ve ödeme emrinin tebliği üzerine takibin şekline göre yasal süre içinde ilgili merciye yapılması gerektiği kabul edilmiş ise de, bu ilke mirasın reddine ilişkin mahkeme kararının, icra takibinin kesinleşmesinden önceki bir tarihte alındığı hallerde uygulanmaktadır. (Yargıtay 12 HD Esas:2018-16210 Karar:2019-18183)

Mirasın Hükmen Reddi Görevli Mahkeme

Mirasın hükmen reddi hangi mahkemede açılır? Mirasın hükmen reddi davasının malvarlığına ilişkin bir davadır. Bu nedenle mirasın hükmen reddi davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir.

Mirasın Hükmen Reddi Yetkili Mahkeme

Mirasın hükmen reddi davası nerede açılır? Mirasın hükmen reddi davalarında yetkili mahkeme davalı olan tereke alacaklılarının dava tarihi itibariyle yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesidir.

Mirasın hükmen reddinin tespiti hakkındaki davalarda yetkili mahkeme davalının yerleşim yeri mahkemesidir. (Mirasın hükmen reddi yetkili mahkeme yargıtay kararı - Yargıtay 8. HD Esas:2013-23087 Karar:2014-18478)

Mirasın Hükmen Reddi Zamanaşımı

Mirasın hükmen reddi davaları her hangi bir süreye tabi olmayıp her zaman açılabilir.

Mirasın hükmen reddi süresi yoktur. Her zaman mirasın hükmen reddi davası açılabilir.

Mirasın Hükmen Reddi Sonuçları

Mirası hükmen reddi sonuçları, reddetmiş mirasçının mirasta herhangi bir hak iddia edebilmesi mümkün olmamakla birlikte miras bırakanın borçlarından da sorumlu tutulamaz.

Mirasın Hükmen Reddi Tüm Mirasçıları Etkiler Mi?

Mirasın hükmen reddi davasını açan mirasçının davasının kabul edilmesi durumunda diğer mirasçılar bundan etkilenmez.

Mirasın Hükmen Reddi Resen Araştırma

Mahkeme borca batıklığın açık bir şekilde tespiti için; mirasbırakanın ölüm tarihindeki mal varlığının, terekesinin davalının ikamet ettiği ve nüfusa kayıtlı olduğu yerlerden kapsamlı ve objektif olarak araştırılması, tapu müdürlüklerinden, vergi dairelerinden, bankalardan, SGK Başkanlığı’ndan (Bağkur, SSK, Emekli Sandığı) maaşlarının bulunup bulunmadığının sorulması ve zabıta araştırması dahil her türlü araştırma ile durumun teyit etmelidir.

Mirasın Hükmen Reddi Bilirkişi Raporu

Muris adına yapılan ekonomik durum araştırmasında aktif ve pasiflerin hepsi bulunduktan sonra bilirkişi terekenin borca batık olup olmadığı ile ilgili bir rapor düzenler.

Mirasın hükmen reddi bilirkişi raporuna itiraz edilebilir. Mahkeme bu itirazı değerlendirerek tekrar bilirkişi raporu alınmasını isteyebilir.

Mirasın hükmen reddi bilirkişi raporu itiraz dilekçesi için ofisimizle iletişime geçebilirsiniz.

Mirasın Hükmen Reddi Vekaletname - Mirasın Hükmen Reddi Özel Yetki

Mirasın hükmen reddi davasının avukat aracılığı ile açılması durumunda vekaletnamede bu davanın açılabileceğine dair özel yetki bulunmalıdır.

Türk Medeni Kanununun Velayet Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Tüzüğün 39/2. fıkrası gereğince mirasın reddi yetkisini içeren özel vekaletname sunulması zorunludur.

Mirasın Hükmen Reddi Dava Masrafı

Mirasın hükmen reddi harç masrafı olarak ortalama 3000 - 3500 TL civarındadır. Mirasın hükmen reddi yargılama giderleri dava sonunda haksız olan taraftan alınmaktadır.

Mirasın Hükmen Reddi Davalarında Vekalet Ücreti

Davalı-alacaklıların, murisin terekesinin borca batık olduğunu bilmemeleri, bilmelerinin de mümkün olmaması, terekenin borca batık olup olmadığına yapılan yargılama sonrasında karar verilmesi durumlarında, yargılama gideri ve harçtan davalıların değil davacıların sorumlu tutulması, davacılar lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi gerekmektedir. (Yargıtay 7.HD Esas:2023-5151 Karar:2023-6145)

Feragat nedeniyle davasının reddine karar verilen davacılar ..., ... ve ... aleyhine, davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerekir. (Yargıtay 7. HD Esas:2023-193 Karar:2023-1684)

Mirasın hükmen reddi davasının reddi halinde davalı lehine vekalet ücretine hükmedilir.

Mirasın hükmen reddi avukatlık ücreti için ofisimizle iletişime geçerek ücret bilgisi alabilirsiniz.

Mirasın Hükmen Reddi Dava Dilekçesi

Mirasın hükmen reddi dava dilekçesi örneği için ofisimizle iletişime geçerek hukuki destek alabilirsiniz.