Ülkemizde, trafik kazaları sonucunda oluşan zararın bir kısmını veya tamamını tazmin etmek amacıyla motorlu taşıtlar için “Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası” yaptırma mecburiyeti vardır. Zorunlu mali sorumluluk sigortası ile belirlenmiş şartlar çerçevesinde meydana gelen kazalardan doğacak tazminatı, sigorta limiti dahilinde sigortacı karşılamaktadır. Ancak, zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları mevzuatında düzenlenen bazı durumlarda, sigorta şirketi ödemiş olduğu tazminatı sigorta ettirenden, rücu davası yolu geri alabilecektir.

Rücu Ne Demek ?

Rücu Nedir ? Rücu, bir kişinin, hukuken diğerinin yerine geçerek üçüncü kişilere karşı onun haklarını ve sorumluluklarını devralması durumu. Genellikle sigorta hukukunda karşılaşılmaktadır. Sigorta şirketleri, tazminat ödedikleri oranda hukuken sigortalının yerine geçerek kusurlu üçüncü şahıslara rücu etme hakkı kazanmaktadırlar.

Sigorta Rücu Sebepleri 

Sigortanın sigortalıya rücu hakkının oluşması için belirli şartlar vardır. Aşağıdaki şartların varlığı halinde sigortacı zarar görene ödediği miktarı sigortalıya rücu edebilecektir.

Karayoları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları B.4 maddesine göre;

• Kast veya ağır kusurun varlığı halinde,
• Ehliyetsiz araç kullanma durumunda,
• Alkol, uyuşturucu veya keyif verici maddeler alarak araç kullanmak,
• Ruhsat olmadan yolcu veya patlayıcı, parlayıcı ve tehlikeli madde taşınması, istiap haddinin aşılması
• Sigorta ettirenin rizikonun gerçekleşmesinden sonra gerekli yükümlülükleri yerine getirmemesi
• Aracın çalınması veya gasp edilmesinin işletenin veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kusuru sonucu olması
• Bedeni hasara neden olan trafik kazalarında olay yerinin terk edilmesi ve kazanın oluş koşullarına ilişkin belgelerin düzenlenmesi yükümlülüğüne aykırı davranılması

halinde sigortacı sigortalıya karşı rücu davasını açabilir.

Sigorta Rücu Davalarında Zamanaşımı 

Sigorta Rücu zamanaşımı, Karayolları Trafik Kanunu 109. maddeye göre;

     Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.

     Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zaman aşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir.

     Zamanaşımı, tazminat yükümlüsüne karşı kesilirse, sigortacıya karşı da kesilmiş olur. Sigortacı bakımından kesilen zamanaşımı, tazminat yükümlüsü bakımından da kesilmiş sayılır.

     Motorlu araç kazalarında tazminat yükümlülerinin birbirlerine karşı rücu hakları, kendi yükümlülüklerini tam olarak yerine getirdikleri ve rücu edilecek kimseyi öğrendikleri günden başlayarak iki yılda zamanaşımına uğrar.

Sigorta Rücu Davalarında Görevli Mahkeme

Sigorta rücu davasında görevli mahkeme, sigortalanın vasfına göre değişiklik gösterir:

• Sigortalı tüketici vasfında ise görevli mahkeme Tüketici Mahkemesidir.
• Sigortalı tüketici vasfında değilse görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesidir.

Sigorta Rücu Davalarında Yetkili Mahkeme

Sigorta rücu davasında yetkili mahkemenin tespitinde Karayolları Trafik Kanunu m. 110 esas alınacaktır. Buna göre, motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigorta şirketinin merkezinin, şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi, kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir. Aynı durum Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının C.7. maddesinde de tekrarlanmıştır.

Sigorta Rücu Davası Kime Karşı Açılır ?

Karayolları Trafik Kanunu md.95/2 ve zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları md. B.4’e göre Sigortacı, rücu davasını sadece sigortalıya karşı açabilir. Sürücüye karşı rücu davası açılamaz. Sigortacının mevcut düzenlemeler uyarınca akidi olmayan yeterli ehliyete sahip olmayan sürücüye davanın yöneltilmesi mümkün değildir.

Sigorta Rücu Davalarında Arabuluculuk 

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre;
Madde 73/A – Tüketici mahkemelerinde görülen uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.
Bu kanuni düzenlemeler nedeniyle sigorta sözleşmesinde akit, tüketici veya tacir/ticari işletme ise rücu davası açılmadan önce dava şartı arabuluculuk söz konusudur

Trafik Kazası Maddi Tazminatı Kim Öder ?

Trafik Kazasından kaynaklı maddi tazminattan aşağıdakiler sorumlu olacaktır :

• Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortacısı
• Motorlu araç işletenler,
• Araç işleticisi teşebbüsün sahibi,
• Aracın sürücüsü

Motorlu Araç Nedeniyle Oluşan Zarardan 2918 sayılı Karayoları Trafik Kanunu’nun 88/1. maddesine göre işleten, sürücü ve trafik sigortacısının müştereken ve müteselsilen sorumlulukları söz konusudur.

Trafik Kazası Maddi Tazminat Kalemleri 

Trafik kazası nedeniyle mağdur olan taraf oluşan duruma göre aşağıda gösterilen bazı tazminatları alabilecektir. Tüm maddi tazminat kalemleri şu şekildedir:

1-) Yaralanma Nedeniyle Maddi Tazminat

• Tedavi giderleri
• Geçici veya sürekli olarak iş göremezliği nedeniyle yoksun kaldığı kazanç kaybı,
• Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar
• Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar

2-) Ölüm Nedeniyle Maddi Tazminat

• Destekten yoksun kalma tazminatı
• Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.
• Cenaze giderleri

3-) Tedavi Giderleri

• Doğrudan tedavi ile ilgili giderler
• Özel bakım, beslenme gideri, tedavi için yol ve barınma giderleri
• İyileştirme giderleri, protez vb.giderler
• Bakım giderleri

4-) Hasar Tazminatı 

• Araç hasarı,
• Zarar görenlerin yanlarında taşıdıkları bagaj, el çantası vb eşyalar

Cismani Zarar Ne Demek ?

Kaza sonucu yaralanan kişinin uğradığı zararlardan bazıları cismani zarardır. Cismani zararlar şu şekildedir:

• Tedavisi için gerekli masraflar,
• Geçici veya sürekli olarak iş göremezliği nedeniyle yoksun kaldığı kazanç kaybı,
• Tedavisi için gerekli bakıcı ücreti

cismani zararlardır.

Trafik Kazası Hastane Masrafları 

Karayolları Trafik Kanunu 98. maddesine göre;

Trafik kazaları sebebiyle üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarının sundukları sağlık hizmet bedelleri, kazazedenin sosyal güvencesi olup olmadığına bakılmaksızın genel sağlık sigortalısı sayılanlar için belirlenen sağlık hizmeti geri ödeme usul ve esasları çerçevesinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır.

Efor Tazminatı Nedir ? 

Trafik kazası sonucu malul (vücutça sakat) olan kişinin, yaşadığı maluliyet sonucunda mesleğini daha zor şartlarda gerçekleştireceğinden başka bir deyişle daha fazla efor sarf ederek yapmak zorunda kalacağından maluliyet oranına göre belirlenen tazminat miktarının tamamına hükmedilmesi gerektiği kabul edilmiş ve bu tazminat efor tazminatı olarak belirtilmiştir.

Mağdurun maaşını aynı oranda almaya devam edeceği, gelirinde bir düşüş yaşanmayacağı gerekçesi
ile hesaplanan efor tazminat miktarı üzerinden hakkaniyet indirimi yapılamaz.

Çalışma Gücü Kaybı Nedir ?

Hukuka aykırı bir olay veya haksız eylem sonucu bedensel zarara uğrayan kişinin iyileşemeyip yaşam boyu sakat kalması durumuna, İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda “sürekli işgöremezlik” olarak adlandırılan bedensel zararlara “kalıcı sakatlık” denildiği gibi, Yargıtay kararlarında ve Adli Tıp Kurumu raporlarında “beden gücü kaybı” veya “çalışma gücü kaybı” ya da “meslekte kazanma gücü kaybı” da denilmektedir.

Çalışma gücü kaybının geçici olması durumunda mağdura “geçici işgöremezlik” ödeneği verilmelidir. Bu ödenek sigorta şirketinin sorumluluğu dahilindedir.

Ülkemizde her gün yüzlerce trafik kazası meydana gelmektedir. Bu kazalardan bazıları ölümle, bazıları da yaralanmalı olarak sonuçlanabilmektedir. Kişilerin yara almadan sadece araçta hasar meydana gelmesi sonucu da olabilmektedir. Bunlara maddi hasarlı trafik kazası denir. Yaşanan trafik kazası neticesinde mağdur kişinin çeşitli hakları olabilmektedir. Bunlara kısaca bakacak olursak ;

• Eğer meydana gelen trafik kazası ölümle sonuçlanmışsa, ölen kişinin yakınları destekten yoksun kalma tazminatı ve manevi tazminat talebinde bulunabilecektir.
• Trafik kazası sonucunda yaralanma gerçekleşmişse, mağdur kişi sürekli maluliyet tazminatı (sürekli iş göremezlik) , geçici maluliyet tazminatı, geçici bakıcı gideri, manevi tazminat ve kaza dolayısıyla harcanan masraf için maddi tazminat talebinde bulunabilir.
• Trafik kazasında kişilerin herhangi bir yara almaması ama araçta hasar meydana gelmesi durumunda, mağdur kişi maddi tazminat, araç değer kaybı, kazanç kaybı gibi tazminatları alabilecektir.

Yukarıda belirtilen hakların alınabilmesi belirli şartlara bağlanmıştır. Bu şartlardan en önemli olanı kusur durumudur. Kazada yüzde yüz kusurlu olan kişinin dava açmakta herhangi bir yararı bulunmayacaktır. Eğer bir trafik kazasına karıştıysanız ve haklarınızın ne olduğunu bilmiyorsanız mutlaka alanında uzman bir Trafik Kazası Avukatı‘na başvurmanızı öneririz.

Trafik kazasından doğan davaların çeşitliliği fazladır. Ayrıca neredeyse her yıl kanun, yönetmelik ve ilgili mevzuat değişmektedir. Bu alanla ilgili sürekli bir şekilde güncel mevzuatlar takip edilmeli ve Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi gibi yüksek mahkeme kararlarından da haberdar olmak gereklidir. Aksi takdirde hak kaybı yaşanabilecektir.

Trafik Kazasından Kaynaklı Davalar İçin Mutlaka Hakim Olunması Gereken Mevzuatlar

• 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu,
• Türk Ticaret Kanunu,
• Türk Borçlar Kanunu,
• Hukuk Muhakemeleri Kanunu,
• Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmeliği,
• Sigortacılıkta Tahkime ilişkin Yönetmelik
• Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları
• 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu (KTK).Kasko Sigortası Genel Şartları
•  Yargıtay Kararları
• Anayasa Mahkemesi Kararları

Trafik kazasından kaynaklı davaların kısa sürede sonuçlanması için genelde Sigorta Tahkim Komisyonu, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30 uncu maddesiyle, sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler ile riski üstlenen taraf arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümü amacıyla Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nezdinde kurulmuştur. başvurulmaktadır. Sigorta Tahkim Komisyonu, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30 uncu maddesiyle, sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler ile riski üstlenen taraf arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümü amacıyla Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nezdinde kurulmuştur.

Unutulmamalıdır ki sadece sigorta şirketine karşı Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru yapılabilir. Gerçek kişiye karşı açacağınız davada Tahkim’e gidilemez. Gerçek kişilere karşı sadece genel mahkemelerde dava açabilirsiniz. 

Araç Değer Kaybı Hesaplama 2024

Araç değer kaybı hesaplaması belirli şartlar altında yapılır. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nda araç değer kaybının nasıl hesaplanacağı, hesaplamada neyin dikkate alınacağı belirtilmiştir.

Değer Kaybı Hesaplamasında Dikkate Alınacak Formül 

Baz Değer Kaybı = Aracın Rayiç Değeri x %19
Total Değer Kaybı = Baz Değer Kaybı x Hasar Boyutu Katsayısı x Araç Kullanılmışlık Düzeyi (Km) Katsayısı

Kod	Hasar Boyutu	Katsayı
A1	Büyük Hasar	0.90
A2	Orta Hasar	0.75
A3	Küçük Hasar	0.50
A4	Basit Hasar	0.25

Kullanılmışlık Düzeyi (Km)	Katsayı
0 – 14.999	0.90
15.000 – 29.999	0.80
30.000 – 44.999	0.60
45.000 – 59.999	0.40
60.000 – 74.999	0.30
75.000 – 149.999	0.20
150.000 ve üzeri	0.10

*: Hasar Büyüklüğü Tanımları

KOD	PİYASA DEĞERİ 0-75.000 TL	PİYASA DEĞERİ 75.001- 150.000 TL	PİYASA DEĞERİ 150.001- 300.000 TL	PİYASA DEĞERİ 300.001 TL ve ÜZERİ ARAÇLAR
A1	%25,01 ve üzeri	%20,01 ve üzeri	%20,01 ve üzeri	%20,01 ve üzeri
A2	%15,01-%25	%12,01-%20	%10,01-%20	%8,01-%20
A3	%5,01-%15	%4,01-%12	%3,01-%10	%2,01-%8
A4	%5’e kadar	%4’e kadar	%3’e kadar	%2’ye kadar

Araç Değer Kaybı Hesaplamasında Teminat Dışında Kalan Haller

1-) Mini onarım ile giderilebilen basit kaporta, plastik tampon/parça onarımları, cam, radyo/teyp, lastik, hava yastığı, jant, mekanik, elektrik, elektronik ve döşeme aksamı hasarları teminat dışıdır. Bu nedenle plastik olan ön ve arka tampon hasarları değer kaybı hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.

2-) Ana iskelet ve şaside hasar olmaksızın, vidalı parçalarda yapılan onarım/değişim ile giderilebilen hasarlar teminat dışıdır. (Danıştay iptal etmiştir.)

3-) Aracın kaza anındaki rayiç değerinin %25 ini aşan değer kaybı talepleri teminat dışıdır. (Danıştay iptal etmiştir.)

4-) Kaza tarihi ile ihbar tarihi arasında araç üzerinde mülkiyet değişikliği olan araçlar ile ilgili talepler teminat dışıdır. (Danıştay iptal etmiştir.)

5-) Çekme belgeli veya hurda belgeli işlem görmüş araçlar ile alakalı değer kaybı talepleri teminat dışıdır. Bu sebeple değer kaybı hesaplaması sonucunda herhangi bir değer çıkmış olsa dahi teminat dışı olması sebebi ile sigorta şirketinden tazmini mümkün değildir.

6-) Kısa süreli kiralık araçlar, taksi, dolmuş, uzun süreli ( bir yıl veya daha uzun) kiralık araçlarda eksper tarafından hesaplanan değer kaybı tutarının %50’sini aşan talepler, test aracı, koleksiyon ve antika sayılan araçlardaki hasar sebebi ile yapılan değer kaybı talepleri teminat dışıdır. (Danıştay iptal etmiştir.)

7-) Tekerlekli/paletli ve zırhlı toplumsal müdahale araçları, belediye otobüsleri, yol süpürme araçları, itfaiye araçlarındaki hasar sebebiyle yapılan değer kaybı talepleri teminat dışıdır.

8-)Yabancı plakalı araçların Türkiye’de karıştığı kazalarda yabancı plakalı araçlar için yapılan değer kaybı talepleri teminat dışıdır.

Arabama arkadan bir aracın çarpması sonucu arka tamponda hasar meydana geldi. Araç değer kaybı alabilir miyim? 

Araç değer kaybı tazminatında teminat dışında kalan durumlar vardır. Bunlardan biri de mini onarım ile giderilebilen basit kaporta ve tampon hasarlarıdır. Bu nedenle araç değer kaybı talebinde bulunamazsınız.

Daha önce aracımın sol arka kapısı hasar aldı ve kapıyı yaptırdım. 3 gün önce tekrar aynı yerden kusurlu olarak bir araç vurdu. Araç değer kaybı tazminatını alabilir miyim? 

Okumaya devam et