Etkin pişmanlık, kişinin işlediği suçtan dolayı özgür iradesiyle sonradan pişman olması, gerekli diğer koşulların da sağlanması durumunda failin suçunun cezasının kaldırılması veya tamamen azaltılmasını sağlayan bir ceza hukuku kurumudur.

Türk Ceza Kanunu 192. maddesinde, uyuşturucu suçları açısından cezayı kaldıran ve azaltan etkin pişmanlık hali düzenlenmiştir. Bu maddede belirtilen etkin pişmanlık, sadece uyuşturucu madde ticareti (TCK md.188) ve uyuşturucu madde kullanımı (TCK md. 191) suçları için düzenlenmiştir. Uyuşturucu madde kullanımını kolaylaştırma (TCK md. 190) suçu için etkin pişmanlık hükümleri uygulanmayacaktır.

Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu Etkin Pişmanlık

Türk Ceza Kanunu 192. maddesinin 1. ve 3. fıkrasına bakacak olursak;

TCK m. 192/1 - Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz".

Uyuşturucu Etkin Pişmanlık İndirimi

Uyuşturucu satıcılığında veya uyuşturucu kullanımı suçlarında etkin pişmanlık indiriminden faydalanılabilir. Suçun yetkili makamlarca haber alınmasından sonra suçun meydana çıkması ve diğer suç ortaklarının yakalanması için yardım eden kişi etkin pişmanlık indiriminden yararlanabilir.

Uyuşturucu suçlarında etkin pişmanlık indirimi ne kadar? Uyuşturucu madde ticareti veya uyuşturucu kullanma suçlarından etkin pişmanlık indirimi yardımın niteliğine göre 1/4 ve 1/2 oranında indirim yapılabilir. 8 yıl ceza alan birinin etkin pişmanlık göstermesi halinde bu ceza 4 yıla kadar inebilir.

TCK m. 192/3 - Bu suç haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.

Uyuşturucu Etkin Pişmanlık Şartları

1-) Failin (suçu işleyen kişi) uyuşturucu madde ticareti suçu işlemiş olması gerekmektedir. Uyuşturucu madde imali etme, satma , nakletme, ithal etme, ihraç etme, sevk etmek, satışa arz etme, başkalarına verme gibi suçlardan herhangi birini işlemesi gerekir.

2-) Bilgilerin bizzat failin kendisi tarafından resmi makama verilmesi gerekmektedir. Failin akrabası, eşi veya dostu tarafından bilgi verilmesi halinde etkin pişmanlık hükümleri uygulanmayacaktır. Fakat, failin yetkili makamlara bilgi vermesi olanağının bulunmadığı durumlarda (hastalık vs.) kendi bilgisi ve yönlendirmesi ile, başka biri tarafından haberin yetkili makamlara ulaşması durumunda fail etkin pişmanlıktan yararlanacaktır.

3-) Failin (suç işleyen kişi) cezasızlık nedeninden yararlanabilmesi için suç ile ilgili bilgileri, resmi makamların haber almasından önce vermesi gerekmektedir. Suçun işlendiği resmi makamlar tarafından öğrenilmesinden sonra bilgi verilmesi halinde cezasızlık etkin pişmanlığı uygulanmayacaktır. Ancak TCK 192/3 e göre indirim uygulanacaktır.

Uyuşturucu madde ticareti yaptığı öğrenilen, hakkında soruşturma açılmasına rağmen uyuşturucu madde ticareti yaptığına dair hiçbir delil bulunmayan, bilgi vererek uyuşturucu madde ticareti suçunun ortaya çıkmasını sağlayan faile de ceza verilmeyecektir.

4-) Failin, diğer suç ortaklarını ya da uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri bildirmesi gerekmektedir. Bireysel olarak suç işleyen kişiler için etkin pişmanlık hükümleri uygulanamayacaktır.

Suç ortakları; suça iştirak eden, failin uyuşturucu madde satın aldığı, kabul ettiği veya verdiği diğer kişiler olarak nitelendirilebilir.

Uyuşturucu maddenin saklandığı yeri bildirmesi sonucu, bildirilen yerde uyuşturucu maddenin bulunmaması durumunda etkin pişmanlık hükümleri uygulanmayacaktır. Ayrıca uyuşturucu maddenin imal edildiği yeri bilgi vermesi sonucu, bildirilen yerde uyuşturucu madde imal edildiği oradaki delillerden ulaşılabiliyorsa etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilecektir.

5-) Verilen bilgilerin, failin suç ortaklarının yakalanmasını ya da uyuşturucu maddenin eli geçirilmesini sağlaması gerekmektedir. Failin suç ortaklarını bildirmesine rağmen, söylediği yerde suç ortakları yakalanmayıp uyuşturucu madde ele geçirildi ise yine etkin pişmanlıktan yararlanabilecektir.

Fail, diğer suç ortaklarını bildirmesi sonucu yakalanan kişi eğer beraat eder ve karar kesinleşirse fail etkin pişmanlıktan yararlanamayacaktır. Failin bildirdiği tüm ortakların yakalanmasına gerek yoktur. Birinin yakalanıp ceza alması sonucunda da etkin pişmanlık geçerli olacaktır.

Uyuşturucu Kullanma Etkin Pişmanlık 

Türk Ceza Kanunu 192. maddesinin 2. fıkrasına bakacak olursak;

TCK m. 192/2 - Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz".

Uyuşturucu Kullanma Etkin Pişmanlık Şartları

1-) Failin (suç işleyen kişi) kullanmak amacıyla uyuşturucu madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması suçlarından birini işlemiş olması gerekmektedir.

2-) Bilgilerin bizzat failin kendisi tarafından resmi makama verilmesi gerekir. Failin akrabası, eşi veya dostu tarafından bilgi verilmesi durumunda etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz. Fakat, failin yetkili makamlara bilgi vermesi olanağının bulunmadığı hallerde ( sakatlık vs.) kendi bilgisi ve yönlendirmesi ile, başka biri tarafından haberin yetkili makamlara ulaşması durumunda fail etkin pişmanlıktan yararlanır.

3-) Failin, bilgileri resmi makamların haber almasından önce vermesi gerekmektedir. Suçun işlendiği resmi makamlar tarafından öğrenilmesinden sonra bilgi verilmesi halinde fail etkin pişmanlıktan yararlanmaz.

4-) Fail kişi, uyuşturucu maddeyi nereden, ne zaman ve  kimden aldığını yetkili makamlara bildirmesi gerekir. Etkin pişmanlıktan yararlanmak için verilen bilgilerin üç unsuru da içermesi gerekmez. Verilen bilgi ile suçlular yakalanması veya uyuşturucu madde ele geçirilmesi kolaylaşıyor olması yeterlidir.

5-) Verilen bilgilerin, suçluların yakalanmasını ya da uyuşturucu maddenin eli geçirilmesini kolaylaştırmasını gerekmektedir.

Fail, diğer suçluları bildirmesi sonucu yakalanan kişi eğer beraat eder ve karar kesinleşirse fail etkin pişmanlıktan yararlanamayacaktır. Failin bildirdiği tüm suçluların yakalanmasına gerek yoktur. Birinin yakalanıp ceza alması sonucunda da etkin pişmanlık geçerli olacaktır.

Suçun Yetkili Makamlar Haber Aldıktan Sonra Etkin Pişmanlıktan Yararlanma

Türk Ceza Kanunu 192. maddesinin 3. fıkrasına bakacak olursak;

"Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir."

Etkin Pişmanlığın Uygulanması İçin Gereken Koşullar

1-) Fail, Uyuşturucu madde ticareti suçu veya uyuşturucu madde kullanımıyla ilgili bir suç işlemiş olması gerekir.

2-) Yetkili makamlara verilecek bilgilerin bizzat failin kendisi tarafından verilmesi gerekir. Failin eşi, akrabası veya arkadaşı tarafından verilecek olan bilgi sonucunda etkin pişmanlık hükmü uygulanmaz. Ancak failin haber veya bilgi verme olanağının bulunmadığı durumlarda bizzat failin yönlendirmesiyle yetkili makamlara bilgi verilmesi durumunda etkin pişmanlık hükümleri fail için yine geçerli olacaktır.

3-) Hizmet ve yardımın mutlaka yetkili makamlara yapılması gerekmektedir.

4-) Yardım ve hizmetin, suçun resmi makamlar tarafından haber alındıktan sonra, fakat mahkemece hüküm verilmeden önce yapılması gerekmektedir. Hüküm verildikten sonra yapılacak olan yardım ve hizmet etkin pişmanlık hükmünden faydalandırmayacaktır. Ancak hükmün Yargıtay tarafından bozulması durumunda, bozma üzerine yapılacak olan yargılamada hizmet ve yardımda bulunan fail etkin pişmanlıktan yararlanır.

5-) Fail, suçun ortaya çıkmasına ya da diğer fail veya suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım etmesi gerekmektedir.