Velayetin Kaldırılması ve Vasi Tayini

Velayetin Kaldırılması Davası Ne Demek?

Velayetin kaldırılması davası, çocuğun korunmasına ilişkin diğer önlemlerden sonuç alınmaz ya da bu önlemlerin yetersiz olacağı önceden anlaşılırsa, hakim velayetin kaldırılmasına karar verecektir.

Velayetin Kaldırılması Sebepleri Nelerdir?

Velayetin kaldırılması, eşlerden birinden alınarak diğerine verilmesi, kamu düzeniyle ilgili olup hakimin re'sen (kendiliğinden) harekete geçtiği ve re'sen araştırma ilkesinin geçerli olduğu işlerdendir. Velayetin kaldırılması için velayet görevinin ağır bir şekilde kötüye kullanılması veya aşırı bir şekilde ihmal edilmiş olması gerekir. Bu durum velayetin kaldırılmasını velayetin değiştirilmesinden ayırır. Çünkü velayetin değiştirilmesinde yeni bir olayın olması ve bu durumun velayet görevini aksatmış olması aranır.

Aile mahkemesi, görev alanına giren konularda önüne getirilen uyuşmazlıklarda, küçükler hakkında, bakım ve gözetimine yönelik nafaka yükümlülüğü konusunda gerekli önlemleri almaya, bedensel ve zihinsel gelişmesi tehlikede bulunan veya manen terkedilmiş halde bulunan küçüğü, ana ve babadan alarak bir aile yanına ya da özel sağlık kurumuna veya eğitimi güç çocuklara mahsus kuruma yerleştirmeye, bu hususlarda bir talep olup olmadığına bakmaksızın kendiliğinden karar verebilir.

  Aşağıdaki hallerin varlığında velayetin kaldırılmasına karar verilir:

• Anne ve babanın deneyimsizliği, hastalığı, özürlü olması, veya benzeri sebeplerden biriyle velayet görevini gereği gibi yerine getirememesi,
• Anne ve babanın başka bir yerde bulunması,
• Anne-babanın tutuklu bulunması ya da gözaltında olması, anne ve babanın uyuşturucu kullanması ve uyuşturucunun bağımlısı olması,
• Ana ve babanın çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi veya ona karşı yükümlülüklerini ağır biçimde savsaklaması,
• Velayete sahip ana veya babanın yeniden evlenmesi, velayetin kaldırılmasını gerektirmez. Ancak, çocuğun menfaati gerektirdiğinde velayet sahibi değiştirilebilir veya velayet kaldırılarak çocuğa vasi de atanabilir.

Velayetin kaldırılması mevcut ve doğacak bütün çocukları kapsar. Velayetin kaldırılmasını gerektiren sebep ortadan kalkmışsa hakim, re’sen (kendiliğinden) ya da ana veya babanın istemi üzerine velayeti geri verir.

Velayet ve kişisel ilişkiye yönelik düzenlemelerde öncelikle çocuğun bedensel ve zihinsel gelişmesi, yararı göz önünde bulundurulmak zorundadır. Velayetin düzenlenmesi ve değiştirilmesi kamu düzeni ile ilgili olup, tarafların bu konuda anlaşma içinde olmaları veya davalının davayı kabul beyanı tek başına yeterli değildir.

Velayetin kaldırılması ve değiştirilmesi şartları gerçekleşmedikçe, ana ve babanın velayet görevlerine müdahale olunamaz.

Velayetin kaldırılması halinde nafakaya ilişkin hükümler saklı olmakla birlikte, ana ve babanın çocuklarının bakım ve eğitim giderlerini karşılama yükümlülükleri devam eder.

Velayetin Kaldırılması ve Vasi Tayini Davası

Evlilik devam ederken velâyet hakkı ana ve babanın birisinden alınmış ise, diğeri velayet hakkının tek sahibi olarak çocuğu tek başına temsil edebilecektir. Bunun gibi, boşanma ya da ayrılık halinde velayet eşlerden hangisine verilirse, temsil yetkisine o sahip olacaktır. Ancak velayet hakkı ana ve babanın her ikisinden kaldırılmışsa bu durumda çocuğu, ona atanacak vasi temsil edecektir.

Velayet Altındaki Çocuğa Vasi Atanır mı?

Velayet altındaki çocuğa vasi atanması için öncelikle velayetin kaldırılması gerekmektedir. Velayet altında bulunmayan her küçük vesayet altına alınır. (TMK m. 404)

Çocuğun anne babasının veya ebeveynlerinden birinin üzerinde velayet hakkı varken vesayet altına alınabilmesi için öncelikle velayetin kaldırılmasına ilişkin bir karar verilmiş olması gerekir. Velayetin kaldırılması kararından sonra vasi tayin edilebilir. Yani velayet ana ve babanın her ikisinden kaldırılırsa, çocuğa bir vasi atanması gerekir.

Velayetin Kaldırılması Davası Hangi Mahkemede Açılır?

Velayetin kaldırılması davasında görevli mahkeme aile mahkemesidir. Dolayısıyla Aile Mahkemeleri'nin görevlerinin düzenlendiği kanun gereğince velayetin kaldırılması davası Aile Mahkemelerinde açılmaktadır.  Aile Mahkemesinin olmadığı yerde Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.

Velayetin Kaldırılması Davasını Kim Açabilir?

Velayetin kaldırılmasını kimler isteyebilir? Çocuğun korunması kamu düzeninden olduğu için başvuracak kişiler sınırlı olarak belirlenmemiştir. Velayetin kaldırılması davasını çocuğun fiziksel ve ruhsal gelişiminin tehlikede olduğunu gören “herkes” (çocuğun akrabaları, aile dostları, kolluk kuvvetleri, komşular) tarafından açılabilir.

Velayetin kaldırılması davası kamu düzenine ilişkin olduğu için hakim tarafından resen dikkate alınarak düzenleme yapılmaktadır. Dolayısıyla velayetin kaldırılmasında kamu yararı söz konusu olduğu için savcılar da bu davayı açabileceklerdir.

Velayetin Kaldırılması Davası Kime Karşı Açılır? Küçüğün velayeti kimdeyse velayetin kaldırılması davası ona karşı açılmalıdır.

Velayetin Kaldırılması Davasında Kayyım

Bir işte yasal temsilcinin menfaati ile küçüğün veya kısıtlının menfaati çatışıyorsa, vesayet makamı, ilgilisinin isteği üzerine veya re'sen temsil kayyımı atar. Vasinin atanması usulüne ilişkin kurallar, kayyım ve yasal danışmanın atanmasında da uygulanır. Velayetin kaldırılması davası Aile Mahkemesinde açıldığı zaman mahkeme, Türk Medeni Kanununun 426/2. maddesi gereğince küçükleri davada temsil etmek üzere kayyım atanması için vesayet makamına ihbarda bulunacaktır. Çocuğu temsilen kayyım davaya katılım sağlayacaktır. Temsil kayyımı, kendisine kayyım atanacak kimsenin yerleşim yeri vesayet makamı tarafından atanır. Temsil kayyımı, kendisine kayyım atanacak kimsenin yerleşim yeri vesayet makamı tarafından atanır. (TMK m. 430)

Velayetin Kaldırılması Davası Ne Kadar Sürer?

Velayetin kaldırılması davası mahkeme yoğunluğu, velayet nedenleri vb. etkenlerin durumuna göre 1-2 yıl sürebilmektedir. Ama velayetin kaldırılması davası düzgün bir şekilde takip edilmez ve gerekli hukuki işlemler doğru bir şekilde yerine getirilmez ise dava daha uzun sürebilmektedir.

Velayetin Kaldırılması ve Vasi Tayini Görevli Mahkeme

Çocuğun korunmasına ilişkin yeterli önlemlerin alınmaması halinde hakim tarafından velayetin kaldırılmasına karar verilir. Velayet anne ve babanın her ikisinden kaldırılırsa çocuğa bir vasi atanır. Velayetin kaldırılmasına karar veren Aile Mahkemesi Hakimi, kendisi vasi atamakla görevli olmadığından vasi atan­ması için Sulh Hukuk Mahkemesine ihbarda bulunmalıdır. Vasi atama görevi Sulh Hukuk Hakiminin görevidir. 

Velayetin Kaldırılması Yetkili Mahkeme

Velayetin kaldırılması davasında yetkili mahkeme, velayet davalarının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 382 nci maddesinin on üçüncü bendi uyarınca çekişmesiz yargı işlerinden olup yine 6100 sayılı Kanun'un 384 üncü maddesi gereğince Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, çekişmesiz yargı işleri için talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin oturduğu yer mahkemesidir.

Küçüğe Vasi Tayininde Yetkili Mahkeme

Vesayet işlerinde yetki küçüğün veya kısıtlının yerleşim yerindeki vesayet dairelerine aittir. (Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 15.05.2023 T. 2023/3277 E. 2023/4777 K.)

Dede Velayetin Kaldırılması Davası Açabilir mi?

Evet açabilir. Velayetin kaldırılması davasını çocuğun fiziksel ve ruhsal gelişiminin tehlikede olduğunu gören “herkes” (çocuğun dedesi, teyzesi, amcası, dayısı, akrabaları, aile dostları, kolluk kuvvetleri, komşular) tarafından açılabilir.

Velayetin Kaldırılması Davası Vekalet Ücreti 

Velayet davasında avukat için ödenecek ücret; müvekkil ile avukat arasında asgari vekalet ücreti altında kalmamak şartıyla belirlenir. Asgari vekalet ücreti; her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından dava konusuna ve davanın açılacağı mahkemeye göre asgari vekalet ücreti belirlenmektedir. Velayetin kaldırılması davası için 2024 yılında bu tarifede yer alan asgari vekalet ücreti bağlayıcı değil, tavsiye niteliğindedir. İstanbul Barosu 2024 yılı tarifesinde velayet davası vekalet ücreti için ortalama 45.000 TL olarak belirlemiştir. Bu rakam bağlayıcı değil, tavsiye niteliğindedir.

Velayetin Kaldırılması ve Vasi Tayini Dilekçesi

Velayetin Kaldırılması ve Vasi Tayini Dava Dilekçesi için ofisimizle iletişime geçerek hukuki danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.