Ceza Hukukunda Basit Yargılama Usulü

Basit Yargılama Usulü Nedir? 

Ceza hukukunda basit yargılama usulü, iddianamenin kabulünden sonra üst sınırı iki yılı geçmeyen hapis cezasını gerektiren ve/veya para cezasını gerektiren suçlarda belirli koşulların varlığı halinde duruşma yapılmadan evrak üzerinde yürütülen, olağan yargılama usulünden daha hızlı ve basit bir ceza muhakemesi usulüdür. Basit yargılama usulünde mahkumiyet kararı verildiği takdirde sonuç ceza dörtte bir (1/4) oranında indirilir. Basit yargılama usulü, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 251. maddesinde düzenlenmiştir.

Ceza basit yargılama usulünün uygulanması mahkemenin takdirine bırakılmıştır. Bu takdir yetkisi keyfi olarak kullanılamaz.

Ceza Hukukunda Basit Yargılama Usulü Aşamaları

• Mahkeme basit yargılama usulüne karar verir.
• Mahkeme basit yargılama usulüne karar verdikten sonra iddianameyi sanığa, şikayetçiye ve/veya mağdura tebliğ eder. Tebliğde;

-15 gün içinde beyan ve savunmalarının yazılı olarak mahkemeye bildirilmesi ve duruşma yapılmadan karar verileceği belirtilir.

• Mahkeme, toplanması gereken bilgi ve belgeleri ilgili yerlerden talep eder.
• Beyan ve savunmalar verildikten sonra sürenin dolmasıyla birlikte mahkeme, klasik yargılama usulüne dönmezse kararını dosya üzerinden verir. Karar verilirken cumhuriyet savcısının talebi veya görüşü alınmaz.
• Mahkumiyet kararı çıkması halinde TCK m. 62'deki takdiri indirimler de uygulandıktan sonra cezanın 1/4'ini indirmek zorundadır. Yapılan son indirimle birlikte HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması), kısa süreli hapis cezası veya cezanın ertelenmesine karar verilebilir. Savunma dilekçesinde sanık, HAGB'yi kabul etmeyeceğini açık bir şekilde belirtiyorsa o zaman mahkeme HAGB kararı veremez.

Basit Yargılama Usulü Koşulları 

• Asliye ceza mahkemesinin iddianameyi kabul etmiş olması
• Duruşma gününün belirlenmemiş olması. Mahkeme duruşma gününü belirledikten sonra basit yargılamaya karar veremez.( CMK 175/2)
• Suçun kanunda öngörülen cezanın adli para cezası ve/veya üst sınırı iki yılı geçmeyen hapis cezası olması gereklidir.
• Şüphelinin, çocuk, akıl hastası veya sağır dilsiz olmaması gereklidir.
• Soruşturma  veya kovuşturma yapılması izne veya talebe bağlı suçlarda uygulanması mümkün değildir.
• Basit yargılama usulüne tabi bir suçun bu usule tabi olmayan bir suçla birlikte işlenmemiş olması gereklidir.

Basit Yargılama Usulüne İtiraz

CMK madde 252/1'e göre basit yargılama usulü uygulanarak verilen hükümlere karşı itiraz edilebilir. Taraflara böyle bir imkan tanınmıştır. Süresi içinde itiraz edilmeyen hükümler kesinleşir. İtiraz süresi ise kararın öğrenilmesinden itibaren yedi (7) gündür.

Mahkeme yapılan itirazın süresinde olmadığı veya başvuranın kanun yoluna başvuru hakkı olmadığı kanaatindeyse dosyayı itirazı incelemeye yetkili mercii olan ağır ceza mahkemesine gönderir. Ağır ceza mahkemesi, asliye cezanın kararını doğru bulursa bu talebi reddedecektir. Talebin haklı olduğu kanaatine ulaşırsa o zaman itiraz yönünde karar verilmesi için dosyayı asliye cezaya geri gönderecektir.

Basit yargılama usulüne itirazın kabulü üzerine hükmü veren mahkeme duruşma açar ve genel hükümlere göre yargılama yapılır. Duruşmadan önce itirazdan vazgeçilmesi halinde duruşma yapılmaz ve itiraz edilmemiş sayılır. Mahkeme taraflara göndereceği davetiyede; tarafların gelmese bile duruşma yapılacağı ve yokluklarında karar verilebileceği belirtilir. Mahkeme, itiraz üzerine açılan duruşmada hükmünü oluştururken, basit yargılamada oluşturulan hükümle bağlı değildir. Duruşmada oluşturulacak hüküm genel kanun yolu sistemine tabidir, yani bu hükme karşı istinaf kanun yoluna başvurulabilir.

Şunu önemle belirtmek gerekir ki; eğer itiraz mağdur veya şikayetçi tarafından yapılmışsa, sanık için uygulanan 1/4'lük indirim korunacaktır. Ancak itirazın sanık tarafından yapılması ve yargılama sonunda mahkumiyet hükmü verildiği takdirde 1/4'lük indirim uygulanmayacaktır.

Basit Yargılamaya Tabi Suçlar

Basit yargılama usulü kapsamındaki suçlar aşağıdaki gibidir:

• Basit kasten yaralama suçu (TCK m.86/2, 86/3),
• Taksirle yaralama suçu (TCK m.89/1, 89/2),
• Terk suçu (TCK 97),
• Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi (TCK m.98),
• Tehdit suçu (TCK m.106/1),
• Basit cinsel taciz suçu (TCK m.105/1),
• Konut dokunulmazlığının ihlali suçu (TCK m.116/1,2,3),
• İş ve çalışma hürriyetinin ihlali suçu (TCK m.117/1),
• Hakaret suçu (TCK m.125),
• Kişinin hatırasına hakaret suçu (TCK m.130).
• İbadethane ve mezarlıklara zarar verme suçu (TCK m.153/2),
• Güveni kötüye kullanma suçu (TCK m.155/1),
• Bedelsiz senedi kullanma suçu (TCK m.156),
• Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu (TCK m.160),
• Taksirli iflas suçu (TCK m.162),
• Karşılıksız yararlanma (TCK m.163),
• Bilgi vermeme (TCK m.166),
• Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması (TCK m.170/2),
• Genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması (TCK m.171),
• Akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali (TCK m.175),
• İnşaat veya yıkımla ilgili emniyet kurallarına uymama (TCK m.176),
• Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması (TCK m.177),
• İşaret ve engel koymama (TCK m.178),
• Trafik güvenliğini kasten tehlikeye sokma (TCK m.179/2,3),
• Trafik güvenliğini taksirle tehlikeye sokma (TCK m.180),
• Çevrenin kasten kirletilmesi (TCK m.181),
• Çevrenin taksirle kirletilmesi (TCK m.182),
• Gürültüye neden olma (TCK m.183),
• Zehirli madde imal ve ticareti (TCK m.193),
• Sağlık için tehlikeli madde temini (TCK m.194),
• Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma (TCK m.195),
• Usulsüz ölü gömülmesi (TCK m.196),
• Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan (TCK m.206),
• Açığa imzanın kötüye kullanılması (TCK m.209),
• Suçu ve suçluyu övme (TCK m.215),
• Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama (TCK m.216/2,3),
• Kanunlara uymamaya tahrik (TCK m.217),
• Görev sırasında din hizmetlerini kötüye kullanma (TCK m.219),
• Hayasızca hareketler (TCK m.225),
• Müstehcenlik suçu (TCK m.226/1),
• Birden çok evlilik, hileli evlenme, dinsel tören (TCK m.230),
• Kötü muamele (TCK m.232),
• Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali (TCK m.233),
• Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması (TCK m.234),
• Fiyatları etkileme (TCK m. 237),
• Mal veya hizmet satımından kaçınma (TCK m.240),
• Bilişim sistemine girme (TCK m.243/1,2,3),
• Kamu görevlisinin ticareti (TCK m.259),
• Kamu görevinin terki veya yapılmaması (TCK m.260),
• Kişilerin malları üzerinde usulsüz tasarruf (TCK m.261),
• Kamu görevinin usulsüz olarak üstlenilmesi (TCK m.262),
• Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma (TCK m.264),
• Suç üstlenme (TCK m.270),
• Yalan tanıklık (TCK m.272/1),
• Suçu bildirmeme (TCK m.278),
• Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi (TCK m.279) (Adli görevden doğan suçu bildirmeme),
• Tutuklu, hükümlü veya suç delillerini bildirmeme (TCK m.284),
• Ses veya görüntülerin kayda alınması (TCK m.286),
• Genital muayene (TCK m.287),
• Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs (TCK m.288),
• Muhafaza görevini kötüye kullanma (TCK m.289),
• Resmen teslim olunan mala el konulması ve bozulması (TCK m.290),
• Başkası yerine ceza infaz kurumuna veya tutukevine girme (TCK m.291),
• Hükümlü veya tutuklunun kaçması (TCK m.292/1),
• Muhafızın görevini kötüye kullanması (TCK m.295)

Basit Yargılamada Duruşma Olur Mu?

Ceza hukukunda basit yargılama usulüne itirazın kabulü üzerine mahkeme itirazı kabul ederse duruşma açılır. Bu duruşma tarihi ve gerekli diğer bilgiler mağdur, şikayetçi ve sanığa tebliğ edilir.

Ceza Basit Yargılamada Görevli Mahkeme

Basit yargılama usulüne tabi suçlarda görevli mahkeme kural olarak asliye ceza mahkemesidir.

Ceza Hukukunda Basit Yargılama Usulü Vekalet Ücreti

Müvekkilinizin beraat etmesi veya mağdur/şikayetçi vekiliyseniz sanığın ceza alması durumunda avukat olarak tarafınızca vekalet ücretine hak kazanırsınız. Bu ücret miktarı Asliye Ceza Mahkemesi için belirlenen maktu vekalet ücretidir.