6284 Sayılı Kanun Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesi

6284 Sayılı Kanun Nedir?

6284 Sayılı Kanun, şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kadınların, çocukların, aile bireylerinin ve tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişilerin korunması ve bu kişilere yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla alınacak tedbirleri düzenlemektedir.

Bu yasaya dayanmak için Aile Mahkemeleri herhangi bir delil aramamaktadır; yalnızca mağdurun talebi ve 6284 Sayılı Karar dayanak gösterilerek gerekli kararlar alınabilmektedir. Ayrıca bilinmelidir ki bu kanundan faydalanmak için şiddet tehlikesi veya tehdidi altında olmak yeterlidir.

Şiddet Nedir?

1993 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi Bildirgesi, kadına yönelik şiddet; "İster kamusal, isterse özel yaşamda meydana gelsin, kadınlara cinsel, fiziksel, psikolojik, acı veya ıstırap veren ya da verebilecek olan cinsiyete dayalı bir eylem, uygulama ya da bu tür eylemlere tehdit etme, zorlama veya  keyfi olarak özgürlükten yoksun bırakma." şeklinde tanımlanmıştır.

BM'ye göre kadınların %70'i hayatlarının bir noktasında en az bir kere şiddet görmektedir.

Kişinin, şiddete uğraması veya şiddete uğrama tehlikesi altında bulunması halinde herkes durumu yazılı, sözlü veya başka bir suretle ilgili makam ve mercilere ihbar edebilir. Şiddet veya şiddete uğrama tehlikesinden haberdar olan kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ise durumu derhal, şikâyet mercilerine bildirmek zorundadır.

Fiziksel Şiddet: 

Fiziksel şiddet, zarar görenin vücut bütünlüğünün ihlali anlamına gelmektedir. Fiziksel kuvvetin uygulanmasıyla meydana gelen şiddet kişinin bedeni üzerinde geçici veya kalıcı hasarlar bırakmakta ve bazen de ölümüne yol açabilmektedir.

Psikolojik (Duygusal) Şiddet:

Duygusal güç veya ihtiyaçlar, kadını kontrol etmek, denetlemek, küçük düşürmek, aşağılamak, cezalandırmak amacıyla şiddet aracı olarak kullanılıyorsa “psikolojik şiddet” söz konusudur. Duygusal şiddet; bir kişi ya da grubun belirli bir kişiye karşı yaptığı ve kişiyi duygusal açıdan zayıflatmak, psikolojisini alt etmek ve kognitif becerilerini bozmak için uyguladığı tüm davranış kalıplarını içerir. Alay etme, dışlama, aşağılama, görmezden gelme, yetersiz hissettirme, güvenini sarsma, aldatma, önemsiz hissettirme gibi davranışlar en yaygın şiddet örneklerindendir.

Ekonomik Şiddet: 

Maddi güç ve üstünlük, bir şiddet aracı olarak kadını kontrol etmek, denetlemek, küçük düşürmek, aşağılamak, cezalandırmak amacıyla kullanılıyorsa “ekonomik şiddet” söz konusudur. En yaygın ekonomik şiddet biçimleri arasında, kadının çalışmasına, meslek edinmesine, okulu ya da kursu bitirmesine veya işinde yükselmesine engel olmak gelir.

Cinsel Şiddet:

Cinsel şiddet uygulaması da içinde fiziksel şiddet barındırır. Ancak cinsel şiddet diyebilmek için hareketin kişinin cinsel bütünlüğüne yapılan bir saldırı boyutunda olması gerekir. Bu saldırı her zaman fiziksel bir nitelik taşımak zorunda değildir. Örneğin, sözlü olarak cinsel taciz davranışı da cinsel şiddettir.

6284 Sayılı Kanuna Göre Koruyucu ve Önleyici Tedbirler

Sığınma Evi Talep Etme Hakkı

Eşinden şiddet gören kadın, acil olarak evi veya yakınlarının evi dışında kalacak güvenli bir yere ihtiyacı varsa bu durumda, kendisi ve çocukları için bulunduğu şehirde veya başka bir şehirde uygun bir barınma yeri isteyebilir. Kadın, bağlı olduğu ildeki İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne bizzat başvuru yaparak sığınma başvurusunda bulunabilir. Başvurularda herhangi bir belge istenmemektedir. Ayrıca başvuru yapacak kadınlar Sosyal Hizmetler Kurumuna ve İstanbul genelinde hizmet veren Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’na da müracaat edebilir.

Geçici Koruma Altına Alınmayı (Yakın Koruma) Talep Etme Hakkı

Mağdur, şiddet uygulayan ya da uygulama ihtimali olan kişinin zarar vermesinden endişe ediyorsa, dışarı çıktığında, işe giderken vb. kendisine eşlik edecek bir polisin görevlendirmesini isteyebilir. Bunun için en yakın karakola, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerine, Aile Mahkemelerine veya Cumhuriyet Başsavcılıklarına başvurabilecektir. Maalesef Türkiye şartlarında çok fazla şiddet gören kadın olduğu için bu durumun uygulanabilirliği de pek mümkün olmamaktadır.

Uzaklaştırma İsteme Hakkı

Mağdur, şiddet uygulayan kişiyi birlikte yaşadığı ortak konuttan uzaklaştırabilir, karar süresi içinde bu konuta, iş yerine, çocuğunun okuluna ve kendisine yaklaşmasını engelleyebilir. Bunun için en yakın karakola, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerine, Aile Mahkemelerine veya Cumhuriyet Başsavcılıklarına başvurabilecektir.

Şiddet Uygulayanın Rahatsız Etmesinin Engellenmesini İsteme Hakkı

Mağdur kişi, şiddet uygulayanın kendisine telefon, mail, sosyal medya, veya herhangi bir yöntem aracılığıyla ulaşmasının engellenmesini isteyebilir. Bunun için en yakın karakola, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerine, Aile Mahkemelerine veya Cumhuriyet Başsavcılıklarına başvurabilecektir.

Adresinin Gizlenmesini İsteme Hakkı

Mağdur, can güvenliği tehdit altındaysa veya şiddet uygulayandan kaçıyorsa, kimlik ve adres bilgilerinin tüm resmi kayıtlarda gizlenmesini isteyebilir. Bunun için en yakın karakola, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerine, Aile Mahkemelerine veya Cumhuriyet Başsavcılıklarına başvurabilecektir.

Kimlik Bilgilerinin Değiştirilmesini İsteme Hakkı

Mağdur, can güvenliği tehdit altındaysa kimlik bilgilerinin değişmesini yani kendisine yeni bir isim soy isim verilmesini isteyebilir. Başvuru mutlaka bir avukat aracılığıyla doğrudan Aile Mahkemelerine yapılmalıdır

Geçici Velayet ve Tedbir Nafakası Talep Etme Hakkı

Mağdur, çocuklarının geçici olarak velayetini isteyebilir ve nafaka talep edebilir. Bunun için bir boşanma davasının varlığına gerek duyulmaz.

Başvuru mutlaka bir avukat aracılığıyla doğrudan Aile Mahkemelerine yapılmalıdır.

Geçici Maddi Yardım Talep Etme Hakkı

Mağdur, kendisi veya çocukları için maddi yardım talep edebilir. Bunun için Kaymakamlıklara, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerine, Aile Mahkemelerine veya başvurabilecektir.

Eve Aile Konutu Şerhi Konulmasını İsteme Hakkı

Mağdur, eşiyle oturduğu evin tapusu eşinin üzerine ise Tapu Müdürlüğüne, Tapu Müdürlükleri reddettiği takdirde Aile Mahkemelerine giderek eve aile konutu şerhi koydurabilir. Bu şerh konulduğu takdirde mağdurun eşi, mağdurdan habersiz o ev ile ilgili herhangi bir işlem (satma, kiraya verme vs.) yapamayacaktır.

6284 Sayılı Kanuna Göre Koruma Kararlarının Süresi

Tedbir kararı ilk defasında en çok altı ay için verilebilir. Ancak şiddet veya şiddet uygulanma tehlikesinin devam edeceğinin anlaşıldığı hâllerde resen, korunan kişinin ya da Bakanlık veya kolluk görevlilerinin talebi üzerine tedbirlerin süresinin veya şeklinin değiştirilmesine, bu tedbirlerin kaldırılmasına veya aynen devam etmesine karar verilebilir.

Her tedbir türü için altı aylık bir süre sınırı getirilmesi eleştirilmekte ve örneğin, şiddet mağduruna yönelik olarak şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama veya küçük düşürmeyi içeren söz ve davranışlarda bulunulmaması tedbirinin aslında bir süre ile sınırlı olamayacağı ileri sürülmektedir. Gerçekten bir kişinin her zaman için diğer kişilere karşı şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama veya küçük düşürmeyi içeren söz ve davranışlarda bulunmaması gerekir.

Şiddet veya şiddet uygulanma tehlikesinin devam edeceğinin anlaşıldığı hâllerde tedbirin aynen devamına karar verilmesi de mümkündür.

6284 Sayılı Kanuna Göre Koruma Kararlarının Uygulaması

Koruma tedbirlerinin alınması hususunda herhangi bir aciliyet yok ise, konunun uzmanı bir avukat ile görüşülmesi ve avukat aracılığı ile hukuki sürecin işletilmesi mağdur lehine olacaktır.

Bilinmelidir ki; bütün başvurular yazılı olmalıdır. Başvurulan yer karakol ise, tüm hususların tutanağa geçirilmesi oldukça önem arz eder.

Şayet mağdurun vücudunda darp izleri varsa bu, Türk Ceza Kanununda kasten yaralama suçunu oluşturur. Dolayısıyla bu durumda mutlaka hastaneden darp raporu alınmalıdır.

6284 Sayılı Kanuna Göre Koruma Kararının İhlali

Belirtilen tedbirlerin ihlal edilmesi durumunda, bir dilekçe ile savcılığa ya da tedbiri veren mahkemeye başvurularak yapılan bu ihlal, ayrıntılarıyla birlikte ilgili birime bildirilmelidir. Bu bildirim yapıldığı takdirde, şiddeti uygulayan kişi, eğer karar ilk kez ihlal ediliyorsa, 3 ile 10 gün arasında hapis cezası alacaktır. Bu hapis cezası alternatif başka bir yaptırıma dönüştürülemez. Karar birden çok kez ihlal edildi ise, ceza süresi artacaktır.

Mahkemeye başvurulan dilekçede şiddet uygulayanın hangi tarihte, hangi saatte ve ne şekilde kararı ihlal ettiği belirtilmelidir.

Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele

Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM)

Şiddetin önlenmesi ile koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin bir biçimde uygulanmasına yönelik güçlendirici ve destekleyici danışmanlık, rehberlik, yönlendirme ve izleme hizmetlerinin verildiği, yeterli ve gerekli personelin görev yaptığı ve tercihen kadın personelin istihdam edildiği, çalışmaların 7 gün 24 saat esasına göre yürütüldüğü merkezdir.

Mağdurlar, kanun kapsamındaki tüm haklarına ulaşmak için günün her saatinde şiddeti önleme ve izleme merkezlerine başvurabilirler. Bu merkezler, şiddete uğrayan kadının 6284 Sayılı kanundaki haklarına erişebilmesi için onu ilgili kurumlara yönlendirir ve ihtiyaç duyduğu desteği sağlar.

KADES Uygulaması