Nafaka Nedir?

Nafaka, boşanma davası sürerken veya davanın sonucunda maddi zorluğa düşecek eşe, diğer eş tarafından her ay ödenmesi kararlaştırılan paradır. Türk Medeni Kanunu’nun 175. maddesine göre; boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Aynı Kanunun 176/4. maddesine göre de; tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın (nafaka gelirinin) arttırılması veya azaltılmasına karar verilebilir. Nafakanın arttırılması veya azaltılması için ya tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin bunu gerektirmesi gerekir. Nafaka, tarafların yaptıkları sözleşmeye dayansa bile indirilebileceği gibi tamamen de kaldırılabilir.

Kanunda boşanmayla ilgili üç tür nafakaya yer verilmiştir. Bunlar  tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakasıdır.  Davanın sonucunda hakim tarafından resen nafakaya hükmedilebileceği gibi taraflardan biri dava sürerken de nafaka talep edebilir. Ayrıca anlaşmalı boşanma durumunda taraflar nafakanın miktarını diledikleri gibi kararlaştırabilirler.

Nafakanın Kaldırılması Davası 

Mahkeme tarafından nafakaya hükmedilmesinin ardından, nafakanın kaldırılması için gereken şartlara şu durumlar örnek olarak gösterilebilir: Nafaka ödenen tarafın yaşadığı maddi zorluk durumu ortadan kalkmış ise veya tarafına nafaka ödemesi yapılan eşin evlenme olmaksızın başka biriyle evli gibi yaşıyor olması veya genel ahlak kurallarının dışında ve haysiyetsiz bir yaşam sürüyorsa nafaka davasının kaldırılması hali oluşabilmektedir. Aynı şekilde çocuğun bakımı ve giderleri için ödenen iştirak nafakasında, çocuk eğitimini tamamlayıp reşit hale geldiğinde nafaka yükümlüsü mahkemeden nafakanın kaldırılmasını talep edebilir.

Nafaka alacaklısı evlendiğinde, yoksulluk nafakası kendiliğinden sona erer. Ancak nafaka alacaklısının evlenme olmaksızın karşı cinsten ya da aynı cinsten birisiyle evliymiş gibi yaşaması halinde yoksulluk nafakası, nafaka borçlusunun talebi üzerine mahkeme tarafından kaldırılır. Nafaka alacağından mahrum kalmamak için, resmi nikah olmaksızın evliymiş gibi fiili birliktelik kuran nafaka alacaklısının bu davranışı hakkın kötüye kullanılmasıdır. Kanun koyucu, böyle bir durumun kanıtlanması halinde nafaka alacağının kaldırılmasını öngörmüştür. Örneğin nafaka alacaklısı kişi başka biriyle oturacakları bir ev satın almışsa, kiralamışsa, nişan yüzüğü taşıyorsa fiilen evliymiş gibi yaşadıkları kabul edilir. Bu durumda talep halinde hâkimin yoksulluk nafakasının dava tarihinden itibaren kaldırılmasına karar vermesi gerekir.

Nafaka alacaklısı sıfatı taşıyan kişinin boşanılan eş olması durumunda söz konusu eşin bir işe girmesi veya yeni bir evlilik kurması gibi durumlarda muhtaçlık durumu sona ereceğinden, yoksulluk nafakası ödemesine gerek kalmamaktadır. Bu hallerde nafaka yükümlüsü, doğrudan nafaka ödemesini kesmek yerine yeniden Aile Mahkemesine başvuruda bulunarak, nafaka kaldırma davası açabilir.

Öte yandan , eğer nafaka alacaklısı sıfatı çocuk ise nafaka yükümlüsünün, bu doğrultuda Türk Medeni Kanunu kapsamında belirtilen şartlardan 18 yaşın doldurması veya 18 yaşın doldurmaması fakat eğitiminin devam etmiyor olması şeklindeki koşulları bulundurması gerekir.

Yoksulluk nafakasının mahkeme kararıyla kaldırılmasının bir başka gerekçesi hakkaniyetin gerektirmesidir. Nafaka yükümlülüğünü yerine getirmesi nafaka borçlusundan beklenilemeyecek derecede önemli değişikliklerin gerçekleşmesi halinde, yoksulluk nafakası kaldırılmalıdır. Nafaka yükümlüsünün maddi durumunun kötüleşmesi ya da nafaka alacaklısının ekonomik durumunun göreceli olarak iyileşmesi halinde de bu durum ortaya çıkabilir. Bunun dışında herhangi ekonomik değişiklik olmasa dahi somut olayda hakkaniyet gerektiriyorsa yoksulluk nafakası tamamen kaldırılabileceği gibi, nafaka miktarında indirime gidilebilir.

Nafakanın Kaldırılma Tarihi Ne Zaman Başlar?

Yoksulluk nafakasının ortadan kaldırılması davası, dava tarihi itibarıyla sonuçlarını doğurur. Bu nedenle nafaka yükümlüsü dava süresince nafaka borcunu ödemeye devam eder. Nafaka yükümlüsü davayı kazanırsa, davanın açıldığı tarihten sonra ödemek zorunda kaldığı nafakayı faizi ile birlikte sebepsiz zenginleşme davası ile talep edebilir.

Nafakanın Kaldırılması Davasında Görevli Mahkeme

Nafakanın kaldırılması davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Eğer söz konusu yerde aile mahkemesi bulunmuyorsa Asliye Hukuk Mahkemeleri nafakanın kaldırılması davalarında yetkili konumdadır.

Nafakanın Kaldırılması Davasında Yetkili Mahkeme 

Nafakanın kaldırılması davası nafaka alacaklısının yerleşim yerindeki Aile Mahkemesinde açılmalıdır. Örneğin; nafaka ödediğiniz kişi İstanbul Bakırköy'de yaşıyorsa davayı Bakırköy Aile Mahkemesinde açmanız gerekir.

Nafakanın Kaldırılması Davasında Zamanaşımı

Boşanma davasından sonra ilgili taraflar arasında nafakanın kaldırılmasına zemin hazırlayacak uygun şartların oluşması halinde nafakanın kaldırılması davası açılabilir. Dolayısıyla hukuki açıdan bu davanın açılması için belirli bir süre söz konusu değildir. Nafaka ödemekle yükümlü olan eş, artık nafaka ödemesinin devam etmesine gerek olmadığı kanaatine vardığında ve hukuki açıdan da dayanakları bulunduğunda söz konusu davanın talebinde bulunabilir.

Nafakanın Kaldırılması Davasında Delil Durumu 

Bu davada her türlü delil kullanılabilecektir. Davanın dayandığı sebebe göre uygun delillere kullanılmalıdır. Örneğin; nafaka ödediği eski eşinin başka biri ile evli gibi yaşaması sebebiyle dava açılacaksa eğer, bu durumu tanık beyanları, video ve fotoğraf vb. her türlü hukuka aykırı olmayacak delillerle ispatlayabilirsiniz.

Nafakanın Kaldırılması Kesinleşme

Nafakanın kaldırılması davasında gerekçeli karar yazıldıktan sonra her iki tarafın yasal süre içinde itiraz etmemesi durumunda bu karar kesinleşir. Nafakanın kaldırılması davası kesinleşene kadar nafaka borçlusu nafakayı ödemeye devam edecektir.

Nafakanın Kaldırılması Özel Vekaletname

Boşanma, nafaka, tanıma ve tenfiz davaları için çıkartılacak vekaletnameler özel yetki ve fotoğraf içermelidir.

Nafakanın Kaldırılması Davasında Harca Esas Değer 

Nafakanın kaldırılması davasında, başvurma harcı, vekalet harcı, peşin harç, gider avansı ve vekalet pulu masrafları alınmaktadır. Harca esas değer, aylık nafaka miktarına göre değişkenlik göstermektedir.

Nafakanın Kaldırılması Dava Dilekçesi

Nafakasının kaldırılması davasında dava dilekçesi hazırlamak uzmanlık gerektirmektedir. Bu dilekçenin hazırlanabilmesi için yeterli bir donanıma sahip olunması gerekir. Aksi halde geri dönülemez hatalara sebebiyet verebilirsiniz. Dava dilekçesinin hazırlanmasında uzman boşanma avukatından hukuki destek almanızı önermekteyiz.