Gaiplik Davası

Gaip Ne Demek?

Gaip nedir? Kişinin ölümüne kesin gözle bakmayı gerektirecek bir durum olmamasına rağmen kişinin ölüm tehlikesi doğuran bir olayda kaybolması veya uzun zamandan beri haber alınamaması durumlarında ölmüş olma ihtimali kuvvetli olan kimseye “gaip” denir.

Gaiplik nedir?

Ölmüş olma ihtimali kuvvetli olan kimse için mahkeme kararıyla kişiliğin sona ermesine "Gaiplik" denir. Yani gaiplik, ölüme benzer sonuçlar doğuran bir hukuki olaydır. Gaiplik, ölüme benzemekle birlikte, tam olarak ölümün hüküm ve sonuçlarını doğurmaz. Bu nedenle gaiplikle ölüm arasında bazı temel farklar vardır.

Gaiplik Şartları Nelerdir?

• Kişinin ölüm tehlikesi içinde kaybolması veya uzun zamandan beri haber alınamaması,
• Hakları bu ölüme bağlı olanların mahkemeye başvurusu olmalıdır.

Gaiplik Kararı Hangi Durumlarda Verilir? 

Gaiplik kararı nedir? Ölmüş olma ihtimali kuvvetli olan kimse için mahkeme kararıyla kişiliğin sona ermesine kararına gaiplik kararı denilir.

Gaiplik kararının hangi durumlarda verileceği TMK 32. maddede belirtilmiştir.

TMK m. 32 - Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan bir kimsenin ölümü hakkında kuvvetli olasılık varsa, hakları bu ölüme bağlı olanların başvurusu üzerine mahkeme bu kişinin gaipliğine karar verebilir.

2 durumda Gaiplik kararı verilebilir:

1-) Kişinin ölüm tehlikesi içinde kaybolması

Ölüm tehlikesi içinde kaybolmuş olma koşulunda zikredilen ‘ölüm tehlikesi’, kişinin ölümüyle sonuçlanma ihtimalinin yüksek olduğu bir durumu ifade etmektedir. Örneğin: Havadaki uçağın patlaması sonucu uçağın denize düşmesi.

2-) Uzun zamandan beri haber alınamaması 

Kişiden uzun zamandan beri haber alınamamanın gaiplik sebebi teşkil etmesi, onun ölmüş olabileceğine ilişkin kuvvetli bir ihtimalin varlığına bağlıdır. Örneğin: Amerika'ya giden bir kişiden uzun zamandan beri hiç haber alınamaması.

Gaiplik Davası

Gaiplik davası nedir? Kişinin ölüm tehlikesi içinde kaybolması ve uzun zamandan beri haber alınamaması durumlarında ilgili kişiler Gaiplik Davası açabilecektir. Gaiplik kararı için mahkemeye müracaat gerekmektedir. Mahkeme kendiliğinden hareket ederek bir kişinin gaipliğine karar veremez.

Gaipliğine karar verilecek kişi, ilan süresi dolmadan ortaya çıkar veya kendisinden haber alınırsa ya da öldüğü tarih tespit edilirse gaiplik istemi düşecektir.

Gaiplik kararı, ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haberin alındığı günden başlayarak hüküm doğurur. Yani geçmişe etkili olarak hüküm ifade eder. Başka bir ifadeyle son haber alma tarihinden itibaren gaip kabul edilir.

Gaiplik Davası Süresi 

Gaiplik kararının istenebilmesi için 2 tür süre söz konusudur. Eğer kişi, ölüm tehlikesi içinde kaybolmuş ise, ölüm tehlikesinin üzerinden en az 1 yıl geçmesi gerekir. Uzun zamandan beri haber alınamayan kişi için ise en az 5 yıl geçmesi gerekmektedir. Ancak dikkat etmek gerekir ki, bu süreler dava açmak için gerekli olan sürelerdir. Mahkemenin gaiplik kararı verebilmesi için 1 yıl ve 5 yıllık sürelere ek olarak +6 aylık ilan süresi eklenmelidir. Yani mahkemenin gaiplik kararı verilebilmesi için en az 1.5 yıl veya 5.5 yılın geçmesi gerekmektedir.

Gaiplik Davası Hangi Mahkemede Açılır?

Gaiplik davasında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir.

Gaiplik davasında yetkili mahkeme neresidir? Gaiplik davasında yetkili mahkeme ise gaip kişinin Türkiye'deki son yerleşim yeridir. Eğer Türkiye'de hiç yerleşmemişse nüfusa kayıtlı olduğu yer mahkemesi yetkilidir.

Gaiplik için hangi mahkemeye başvurulur? Gaiplik davası için gaip olan kişinin son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesine başvurulması gerekir.

Türkiye'de yerleşim yeri bulunmayan yabancı hakkında vesayet, kayyımlık, kısıtlılık, gaiplik ve ölmüş sayılma kararları ilgilinin Türkiye'de sakin olduğu yer, sakin değilse mallarının bulunduğu yer mahkemesince verilir.”

Gaiplik Davasını Kimler Açabilir? 

Gaiplik talebinde kimler bulunabilir? Mahkemenin gaipliğe karar vermesi, hakları ölüme bağlı kimselerin talebiyle mümkündür. Bunlar, bir kimsenin ölümüyle bir hak kazanacak veya bir yükümlülükten kurtulacak olan kişilerdir. Hakları ölüme bağlı kimseler, gaibin eşi, yasal ve atanmış mirasçıları, lehine vasiyette bulunulmuş olanlar, durumu bilinmeyen kişi ile birlikte mirasçı bulunanlar veya onun yüzünden miras alamayacak olanlar, gaibe BK.m. 292 anlamında rücu (cayma) şartıyla bağışlamada bulunmuş olan kimseler, Hazine (MK. m. 588), yasal mirasçı olarak Devlet ve alacaklılardır.

Gaip Kişinin Mirası 

Gaipliğine karar verilen kişinin mirasına ne olur? Mahkemenin gaiplik kararı vermesi, ölüme benzer hukuki sonuçlar doğuracağı için gaibin mirası da mirasçılara kalacaktır. Ancak mirasçıların, kazandıkları mirasa karşılık teminat göstermesi gerekir. Teminat gösterme yükümlülüğünün süresi, ölüm tehlikesi içinde kaybolma durumlarında teminat süresi 5 yıl, uzun zamandan beri haber alınamama durumlarında ise teminat süresi 15 yıldır. 5 yıllık süre, tereke mallarının tesliminden, 15 yıllık süre ise son haber tarihinden itibaren başlayacaktır.

Gaip olan kişinin mirası gaiplik davası süresince Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından atanan kayyımca yönetilecektir. Mahkeme tarafından gaiplik kararı verilince ise kişinin öldüğü karineyle kabul edildiğinden gaibin terekesi kendiliğinden mirasçılarına geçecektir.

Gaiplik kararından sonra mirasçılar mirasçılık belgesi için başvuru yapabilirler.

Gaip mirasçı olabilir mi? Kişinin kaybolması ile gaiplik kararı arasındaki süreçte gaip ne mirasçı ne miras bırakandır. Bu süreçte sahip olduğu haklar kanun koyucu tarafından korunmaktır. Kişilik, vesayet altındaki kişinin gaipliğine karar verilmesiyle birlikte sona erer ve miras gaibin mirasçılarına geçer.

Gaiplik Davası Ne Kadar Sürer?

Gaiplik davaları ortalama 1-2 yıl sürebilmektedir. Çünkü gaipliği istenen kişi hakkında detaylı bir araştırma yapıldığı için bu süreç çok kısa değildir.

Gaiplik Nedeniyle Boşanma (Gaip Kişiyle Boşanma)

Gaiplik kararıyla evlilik kendiliğinde sona erer mi? Hayır sona ermez. Gaiplik kararının verilmesiyle evlilik kendiliğinden sona ermeyecektir. Gaip kişinin eşi ayrıca mahkemeden evliliğin feshini talep etmesi gerekir. Mahkeme evliliğin feshine karar verdikten sonra evlilik biter ve boşanan eş artık başka biriyle evlenebilecektir. Gaip kişinin sonradan gelmesi durumunda, eski eşinin yeni evliliğine karışamayacaktır.

Eş, evliliğin feshini gaiplik kararıyla birlikte veya gaiplik kararından sonra ayrı bir dava ile talep edebilir.

Gaiplik evliliği sona erdirir mi? Evet, gaiplik evliliği sona erdirir. Ancak bunun için eşin talepte bulunması gereklidir.

Gaiplik Nedeniyle Evliliğin Feshi Görevli Mahkeme

Gaiplik kararı evliliğin feshi davasında görevli mahkeme Aile Mahkemesidir.

Evliliğin gaiplik nedeniyle feshine karar verilmesine ilişkin talebi ise,4487 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun'un 4.maddesi gereğince Aile Mahkemelerinin görev alanına girmektedir.

Gaiplik nedeniyle evliliğin feshi davasını davacının yerleşim yeri mahkemesinden istenir.

Gaip Ne Zaman Ölmüş Sayılır?

Gaiplik ölüm karinesi TMK 31. maddede belirtilmiştir.

TMK m.31 - Bir kimse, ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektiren durumlar içinde kaybolursa, cesedi bulunamamış olsa bile gerçekten ölmüş sayılır.

TMK m. 35/2 - Gaiplik kararı ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haberin alındığı günden başlayarak hüküm doğurur.

Gaiplik İlanı Nedir?

Gaiplik kararı verilmeden önce belirli gazetelerde resmi ilanlar verilir. Bu ilanda "gaip olan kişinin hayatı veya ölümünden haberdar olanların veya tanıyan ve bilenlerin veya kendisinin işbu ilanın yayım tarihinden itibaren 6 ay içinde Mahkemenin Esas sayılı dosyasına başvurmaları, aksi takdirde adı geçen hakkında gaiplik kararı verileceği ilanen tebliğ olunur" denilmektedir.

Gaiplik ilanı kaç kez yapılır? Gaiplik kararının verilmesi için 2 tane ilan verilmesi gerekir.

Gaiplik İlan Süresi

Mahkemenin gaiplik kararı verebilmesi için 1 yıl ve 5 yıllık sürelere ek olarak +6 aylık ilan süresi eklenmelidir.

Gaiplik gazete ilan ücreti her yıl değişiklik göstermektedir.

Gaip Kişinin Ortaya Çıkması

Gaipliğine karar verilecek kişi, ilan süresi dolmadan ortaya çıkar veya kendisinden haber alınırsa ya da öldüğü tarih tespit edilirse gaiplik istemi düşer.

Gaiplik Davası Masrafları 2024

Gaiplik davası masrafları ne kadardır? Gaip davası açıldığı zaman; vekalet harcı, başvurma harcı, peşin harç, gider avansı ve vekalet pulu gibi masraflar ödenmelidir. Yaklaşık olarak 3000-TL masraf çıkabilecektir.

Gaiplik Davası Avukatlık Ücreti

Gaiplik davasında avukatlık ücreti için ofisimizle iletişime geçerek detaylı ücret bilgisi alabilirsiniz.

Gaiplik Dava Dilekçesi

Gaiplik davası dilekçe örneği, Gaiplik Nedeniyle Evliliğin Feshi Dilekçesi için bizimle İLETİŞİME geçebilirsiniz.

Gaiplik Davası ve hukuki destek için bizimle İLETİŞİME geçebilirsiniz.