Gaiplik Davası

Gaip Nedir?

Kişinin ölümüne kesin gözle bakmayı gerektirecek bir durum olmamasına rağmen kişinin ölüm tehlikesi doğuran bir olayda kaybolması veya uzun zamandan beri haber alınamaması durumlarında ölmüş olma ihtimali kuvvetli olan kimseye “gaip” denir.

Gaiplik nedir?

Ölmüş olma ihtimali kuvvetli olan kimse için mahkeme kararıyla kişiliğin sona ermesine “Gaiplik” denir. Yani gaiplik, ölüme benzer sonuçlar doğuran bir hukuki olaydır. Gaiplik, ölüme benzemekle birlikte, tam olarak ölümün hüküm ve sonuçlarını doğurmaz. Bu nedenle gaiplikle ölüm arasında bazı temel farklar vardır.

Gaiplik Kararı Hangi Durumlarda Verilir? 

2 durumda Gaiplik kararı verilebilir:

1-) Kişinin ölüm tehlikesi içinde kaybolması

Ölüm tehlikesi içinde kaybolmuş olma koşulunda zikredilen ‘ölüm tehlikesi’, kişinin ölümüyle sonuçlanma ihtimalinin yüksek olduğu bir durumu ifade etmektedir. Örneğin: Havadaki uçağın patlaması sonucu uçağın denize düşmesi.

2-) Uzun zamandan beri haber alınamaması 

Kişiden uzun zamandan beri haber alınamamanın gaiplik sebebi teşkil etmesi, onun ölmüş olabileceğine ilişkin kuvvetli bir ihtimalin varlığına bağlıdır. Örneğin: Amerika’ya giden bir kişiden uzun zamandan beri hiç haber alınamaması.

Gaiplik Davası

Gaiplik davası nedir? Kişinin ölüm tehlikesi içinde kaybolması ve uzun zamandan beri haber alınamaması durumlarında ilgili kişiler Gaiplik Davası açabilecektir. Gaiplik kararı için mahkemeye müracaat gerekmektedir. Mahkeme kendiliğinden hareket ederek bir kişinin gaipliğine karar veremez.

Gaipliğine karar verilecek kişi, ilan süresi dolmadan ortaya çıkar veya kendisinden haber alınırsa ya da öldüğü tarih tespit edilirse gaiplik istemi düşecektir.

Gaiplik kararı, ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haberin alındığı günden başlayarak hüküm doğurur. Yani geçmişe etkili olarak hüküm ifade eder. Başka bir ifadeyle son haber alma tarihinden itibaren gaip kabul edilir.

Gaiplik Davası Süresi 

Gaiplik kararının istenebilmesi için 2 tür süre söz konusudur. Eğer kişi, ölüm tehlikesi içinde kaybolmuş ise, ölüm tehlikesinin üzerinden en az 1 yıl geçmesi gerekir. Uzun zamandan beri haber alınamayan kişi için ise en az 5 yıl geçmesi gerekmektedir. Ancak dikkat etmek gerekir ki, bu süreler dava açmak için gerekli olan sürelerdir. Mahkemenin gaiplik kararı verebilmesi için 1 yıl ve 5 yıllık sürelere ek olarak +6 aylık ilan süresi eklenmelidir. Yani mahkemenin gaiplik kararı verilebilmesi için en az bir buçuk yıl ve beş buçuk yılın geçmesi gerekmektedir.

İlandan sonuç alınmazsa, mahkeme gaipliğe karar verir.

Gaiplik Davası Hangi Mahkemede Açılır?

Gaiplik davasında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise gaip kişinin Türkiye’deki son yerleşim yeridir. Eğer Türkiye’de hiç yerleşmemişse nüfusa kayıtlı olduğu yer mahkemesi yetkilidir.

Gaiplik Davasını Kimler Açabilir? 

Mahkemenin gaipliğe karar vermesi, hakları ölüme bağlı kimselerin talebiyle mümkündür. Bunlar, bir kimsenin ölümüyle bir hak kazanacak veya bir yükümlülükten kurtulacak olan kişilerdir. Hakları ölüme bağlı kimseler, gaibin eşi, yasal ve atanmış mirasçıları, lehine vasiyette bulunulmuş olanlar, durumu bilinmeyen kişi ile birlikte mirasçı bulunanlar veya onun yüzünden miras alamayacak olanlar, gaibe BK.m. 292 anlamında rücu (cayma) şartıyla bağışlamada bulunmuş olan kimseler, Hazine (MK. m. 588), yasal mirasçı olarak Devlet ve alacaklılardır.

Gaip Kişinin Mirası 

Gaipliğine karar verilen kişinin mirasına ne olur? Mahkemenin gaiplik kararı vermesi, ölüme benzer hukuki sonuçlar doğuracağı için gaibin mirası da mirasçılara kalacaktır. Ancak mirasçıların, kazandıkları mirasa karşılık teminat göstermesi gerekir. Teminat gösterme yükümlülüğünün süresi, ölüm tehlikesi içinde kaybolma durumlarında teminat süresi 5 yıl, uzun zamandan beri haber alınamama durumlarında ise teminat süresi 15 yıldır. 5 yıllık süre, tereke mallarının tesliminden, 15 yıllık süre ise son haber tarihinden itibaren başlayacaktır.

Gaip kişinin malvarlığı gaiplik davası süresince Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından atanan kayyımca yönetilecektir. Mahkeme tarafından gaiplik kararı verilince ise kişinin öldüğü karineyle kabul edildiğinden gaibin terekesi kendiliğinden mirasçılarına geçecektir.

Gaip Kişiyle Boşanma (Gaiplik Nedeniyle Evliliğin Feshi) 

Gaiplik kararıyla evlilik kendiliğinde sona erer mi? Hayır sona ermez. Gaiplik kararının verilmesiyle evlilik kendiliğinden sona ermeyecektir. Gaip kişinin eşi ayrıca mahkemeden evliliğin feshini talep etmesi gerekir. Mahkeme evliliğin feshine karar verdikten sonra evlilik biter ve boşanan eş artık başka biriyle evlenebilecektir. Gaip kişinin sonradan gelmesi durumunda, eski eşinin yeni evliliğine karışamayacaktır.

Eş, evliliğin feshini gaiplik kararıyla birlikte veya gaiplik kararından sonra talep edebilir.

Gaiplik Davası Harç Ne Kadar? 

Gaiplik davası masrafları ne kadardır? Gaip davası açıldığı zaman; vekalet harcı, başvurma harcı, peşin harç, gider avansı ve vekalet pulu gibi masraflar ödenmelidir. Yaklaşık olarak 400-450 TL masraf çıkabilecektir.

Gaiplik Davası Dilekçe Örneği 

Gaiplik davası dilekçe örneği, Gaiplik Nedeniyle Evliliğin Feshi Dilekçesi için bizimle İLETİŞİME geçebilirsiniz.

Daha ayrıntılı bilgi ve hukuki destek için bizimle İLETİŞİME geçebilirsiniz.