Evliliğin İptali Davası

Evlilik, Türk Medeni Kanunu gereğince  boşanma davası, eşlerden birinin ölümü, eşlerden birinin gaipliği veya evliliğin iptali şeklinde sonlandırılabilir. Şayet evlilik resmi memur önünde yapılmasına rağmen geçersizlik nedenlerinin varlığı söz konusuysa evliliğin iptali davası açılabilecektir.

Evliliğin İptali Nedir?

Evliliğin iptali; şeklen meydana gelmiş bir evliliğin daha sonra ortadan kaldırılmasını gerektirecek belli başlı eksikliklerle sakatlanmış olması demektir. Yani evlenme sözleşmesinde bütün esaslı ve kurucu unsurlar mevcuttur ancak yasaların eşlerde ve onların iradelerinde aradığı nitelikler gerçekleşmemiştir. Bu şekilde sakatlanmış evlilikler, ancak hakim tarafından evlilik iptal edilinceye kadar geçerlidir.

Türk Medeni Kanununda belli başlı bazı durumlarda evliliğin iptal edilmesi hakkı tanınmaktadır. Bu durumlar Kanunda sayılmıştır, Kanunda sayılmayan durumlar haricinde evliliğin iptali istemi ile açılacak olan davalarda, mahkeme evliliğin iptali istemi ile açılan davayı reddedecektir.

Evliliğin İptali Sebepleri

Evliliğin iptali nedenleri şu şekilde sıralanabilir;

• Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması,
• Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun bulunması,
• Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması,
• Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması.

*Küçük veya kısıtlı, yasal temsilcisinin izni olmadan evlenemez. Şayet küçük veya kısıtlı yasal temsilcisinin izni olmadan evlenirse, izni alınmayan yasal temsilci evlenmenin iptalini dava edebilecektir.

Yukarıdaki sebeplerin varlığı halinde evlilik mutlak butlan sayılır. "Butlan" , bir hukuki işlemin kurucu unsurlarında bir eksiklik bulunmamasına rağmen geçerlilik şartlarını taşımaması anlamına gelir.

Batıl bir evlilik ancak hakimin kararıyla sona erer. Mutlak butlan halinde bile evlenme, hakimin kararına kadar geçerli bir evliliğin bütün sonuçlarını doğurur.

Sona ermiş bir evliliğin mutlak butlanı Cumhuriyet savcısı tarafından re'sen (kendiliğinden) dava edilemez; fakat her ilgili, mutlak butlanın karar altına alınmasını isteyebilir.

Mahkemece butlanına karar verilen bir evlilikten doğan çocuklar, ana ve baba iyiniyetli olmasalar bile evlilik içinde doğmuş sayılırlar.

Ayırt etme gücünün sonradan kazanılması veya akıl hastalığının iyileşmiş olması durumlarında mutlak butlan davasını yalnız ayırt etme gücünü sonradan kazanan veya akıl hastalığı iyileşen eş açabilir.

Evlendirmeye yetkili memur önünde yapılmış olan bir evliliğin kanunun diğer şekil kurallarına uyulmaması sebebiyle butlanına karar verilemez.

Evli iken yeniden evlenen bir kimsenin önceki evliliği mutlak butlan kararı verilmeden önce sona ermişse ve ikinci evlenmede diğer eş iyiniyetli ise, bu evlenmenin butlanına karar verilemez.

Evliliğin İptali Davası

Evliliğin iptali davası ile usulüne uygun olarak gerçekleştirilmemiş olan evliliğin geçersiz olduğu iddia edilir. Evliliğin iptaline karar verilmesi halinde evlilik son bulur.

Türk Medeni Kanunu’nda evliliğin iptal edilmesine ilişkin durumlar sayılmıştır. Kanunda olmayan şartlara dayanarak evliliğin iptali davası açılamaz.

Evliliğin iptali davasında evliliğin usulüne uygun yapılmadığından dolayı evliliğin geçersiz olduğu ileri sürülür.

Butlan sebepleri ile boşanma sebepleri bir arada gerçekleşmişse, eşler evlenmenin iptali gerçekleşmediği durumda boşanma davası açabileceklerdir. Fakat geçerli bir evliliğin kurulmadığı anlaşılırsa evliliğin yokluğunun tespitine karar verilmelidir.

Evlenmenin iptali davasında, yetki ve yargılama usulü bakımından boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır.

Evlenmenin iptaline karar verilirse, evlenirken iyiniyetli bulunan eş bu evlenme ile kazanmış olduğu kişisel durumunu korur. Yani evlenme esnasında diğer eşin evlilik iptali gerektirecek nedenlerinin farkında olmayan eşin kişisel durumu korunacaktır.

İptal yönünde karar verilmesi halinde, bekleme süresinde de boşanmaya ilişkin hükümler uygulanacaktır. Bu sebeple kadın, mahkemenin kararından itibaren üç yüz gün içerisinde, başka biriyle evlenemeyecektir.

Evliliğin iptali ile kayın hısımlığı son bulmayacaktır. Kayın hısımlığına ilişkin evlenme yasağı, evlilik iptal edilse dahi geçerli olacaktır.

Evliliğin İptali Davasında Nafaka

Taraflar arasındaki geçersiz evlilikten doğacak olan tazminat, nafaka ve velayet gibi konular boşanma davasındaki hükümler gibi geçerli olacaktır.

Bunun yanında, evliliğin iptali davası ile tarafların evliliğinin iptaline karar verildikten sonra üç yüz gün içerisinde hamile kalınmış ya da doğum gerçekleşmiş ise bu evlilikten olacaktır. Böylelikle velayet, nafaka gibi hususlarda boşanmaya örnek hükümler uygulanacaktır.

Evliliğin İptali Davası Hak Düşürücü Süre

TMK m.147/1'e göre mutlak butlan sebeplerinin bulunması durumunda evliliğin iptali davası açılabilmesi için herhangi bir hak düşürücü süre öngörülmemiştir. Evliliğin her aşamasında iptal davası açmak mümkündür.

Cumhuriyet Savcısı, eşler ve ilgililer evlilik ilişkisi devam ettiği sürece bu davayı açabilirler.

Evliliğin İptali Davası Nerede Açılır? 

Evliliğin iptali davasında görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir.

Yetkili mahkeme ise, eşlerin son altı aydır birlikte oturdukları yer ya da eşlerden birinin yerleşim yeridir.

Evliliğin İptali Davası Ne Kadar Sürer?

Evlenmenin iptali davası mahkeme yoğunluğuna göre ortalama olarak 1 yıl sürmektedir.

Evliliğin İptali Dava Dilekçesi

Evlenmenin iptali davası oldukça karmaşık ve spesifik bir dava konusu olup, bu konudaki dilekçelerden faydalanmak için alanında uzman bir avukattan destek alınması gerekmektedir.