Mirastan Yoksunluk Davası (Mirastan Yoksunluğun Tespiti)
Mirastan Yoksunluk Türk Medeni Kanunu 578 ve 579. maddelerinde bahsedilmiştir.
Mirastan Yoksunluk Nedir ?
Mirastan yoksunluk ne demek? Kanunda sınırlı olarak sayılan (TMK m. 578) eylemlerden birini gerçekleştiren kişinin kendiliğinden mirasçılık sıfatını kaybetmesine "mirastan yoksunluk" denir.
Mirastan yoksun olan kişi, mirasçı ve vasiyet alacaklısı olamayacaktır. Ölüme bağlı tasarrufla herhangi bir hak kazanamaz.
Mirastan Yoksunluk Sebepleri
Mirastan yoksunluk sebepleri nelerdir? Mirastan yoksunluk sebepleri TMK 578. maddede belirtilmiştir. Mirastan yoksunluk nedenleri aşağıda detaylı olarak belirtilmiştir:
1-) Mirasbırakanı Öldürme veya Öldürmeye Teşebbüs Etmek
Türk Medeni Kanunu'nun 578. maddesinin 1. fıkrasında düzenlenmiştir. Miras bırakan kişiyi öldüren veya öldürmeye teşebbüs eden kişiler mirasçı ve vasiyet alacaklısı olamazlar. Miras bırakanı öldürmek veya öldürmeye teşebbüs etmek mirastan yoksunluk sebebi sayılır.
Murisi (mirasbırakan) öldüren veya öldürmeye teşebbüs eden kişi bu fiili kasten ve hukuka aykırı olarak gerçekleştirmelidir. Bu durum da ceza davasında belirlenecektir. Bu yüzden ceza davasının sonu beklenmelidir. Yani miras bırakanı öldüren veya öldürmeye teşebbüs eden kazaen veya meşru müdaafa gibi hukuka uygunluk halleri içinde gerçekleştirmişse o zaman mirastan yoksunluk hükümleri uygulanmayacaktır.
2-) Mirasbırakanı Ölüme Bağlı Tasarruf Yapamayacak Duruma Getirme
Türk Medeni Kanunu'nun 578. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenmiştir. Miras bırakan kişiyi ölüme bağlı tasarruf (miras sözleşmesi, vasiyetname) yapamayacak duruma getiren kişi mirasçı ve vasiyet alacaklısı olamayacaktır.
Murisi ölüme bağlı tasarruf yapamayacak hale getiren kişi bu fiili kasten ve hukuka aykırı olarak gerçekleştirmelidir.
3-) Mirasbırakanın Ölüme Bağlı Bir Tasarruf Yapmasını veya Böyle Bir Tasarruftan Dönmesini Sağlama ve Engelleme
Murisi, miras sözleşmesi ve vasiyet düzenlemesini veya böyle bir tasarruftan dönmesini; aldatma, zorlama veya korkutma yoluyla sağlayan ve engelleyen kişi mirasçı ve vasiyet alacaklısı olamaz.
4-) Mirasbırakanın Artık Yeniden Yapamayacağı Bir Durumda ve Zamanda Ölüme Bağlı Tasarrufu Ortadan Kaldırma veya Bozma
Murisin artık yeniden yapamayacağı bir durumda ve zamanda ölüme bağlı tasarrufu ortadan kaldıran veya bozan kişiler mirasçı ve vasiyet alacaklısı olamayacaktır.
Bu kişiler eylemini kasten ve hukuka aykırı olarak gerçekleştirmelidir.
Mirastan Yoksun Bırakma Nasıl Olur?
Miras payından yoksun bırakma yani mirastan yoksunluğun tespiti davası TMK 578. maddede belirtilen mirastan yoksunluk hallerine göre açılacaktır. Mirastan yoksun bırakma sebepleri Türk Medeni Kanunu 578. maddede tek tek belirtilmiştir. Bu nedenlerden birine veya birkaçına dayanarak mirastan yoksun bırakma davası açılabilir.
Mirastan Yoksunluk Davası
Mirastan yoksunluk davasında kastedilen dava türü mirastan yoksunluğun tespiti davasıdır. Aşağıda detaylı olarak mirastan yoksunluk davasının tespiti açıklanmıştır. Mirastan yoksunluğun tespiti davası Türk Medeni Kanunu 578. maddede belirtilen nedenlere göre açılması gerekmektedir.
Mirastan Yoksunluk Davası Görevli Mahkeme
Mirastan yoksunluk davası (mirastan yoksunluğun tespiti) görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir.
Mirastan Yoksunluğun Tespiti Davası
TMK 578. maddesinde belirtilen sebeplerin varlığı halinde mirastan yoksunluk davası açılabilir. Miras bırakana karşı maddede belirtilen fiilleri işleyen kişiye karşı bu dava diğer mirasçılar tarafından açılacaktır.
Mirastan yoksunluğun tespiti davası ve mirasçılık belgesinin verilmesi davaları birlikte açılabilir. Çünkü mirastan yoksunluk tespit edildikten sonra mirasçılık belgesindeki paylar değişecektir. Mirastan yoksun edinilen kişinin paylarının kime kaldığı yeni mirasçılık belgesinde görülecektir.
TMK'nın 578 inci maddesi gereğince mirastan yoksunluk hali gerçekleştiği gözetildiğinde, mirastan yoksunluğunun hukuki sonuçlarının terekenin paylaşılması aşamasında nazara alınması gerekir.
Mirastan Yoksunluğun Tespiti Davası Görevli Mahkeme
Mirastan yoksunluk davası görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi'dir.
Evladı Mirastan Yoksun
Miras bırakan kişi ölümünden önce hazırlayacağı vasiyetname veya miras sözleşmesi ile evladını mirastan yoksun edebilir. Mirastan yoksun bırakmanın (mirasçılıktan çıkarma) saklı paya etkisi yoktur.
Mirastan Yoksunluğun Ortadan Kalkması
Mirastan yoksunluk, miras bırakan kişinin affıyla ortadan kalkar. Affeden muris daha sonra affından dönemeyecektir. Bu affın geçerli olabilmesi için kayıtsız, şartsız ve serbest bir irade ile yapılması gerekmektedir. İradeyi sakatlayan nedenlerin olması halinde af geçerli olmaz.
Af, açıkça yapılabileceği gibi örtülü olarak da yapılabilir.
Mirastan Yoksunluk ve Mirasçılıktan Çıkarma
Mirastan çıkarma ve mirastan yoksunluk farkı:
Mirastan yoksunluk, mirasçılıktan çıkarmayı tamamlayan, çıkarmaya göre daha ağır sebeplerle ve kanun gereği kendiliğinden sonuç doğuran bir kurumdur. TMK m. 578’deki yoksunluk sebepleri bakımından, mirasbırakanın mirasçılıktan çıkarmaya ilişkin ölüme bağlı tasarruf yapması çoğu kez imkansız olmasından dolayı bu hükümler getirilmiştir.
TMK 512. maddede mirasçılıktan çıkarma hükümleri bulunmaktadır.
Mirasçılıktan çıkarma, mirasbırakan ancak buna ilişkin tasarrufunda çıkarma sebebini belirtmişse geçerlidir.
Mirasçılıktan çıkarılan kimse itiraz ederse, belirtilen sebebin varlığını ispat, çıkarmadan yararlanan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer.
Sebebin varlığı ispat edilememiş veya çıkarma sebebi tasarrufta belirtilmemişse tasarruf, mirasçının saklı payı dışında yerine getirilir; ancak, mirasbırakan bu tasarrufu çıkarma sebebi hakkında düştüğü açık bir yanılma yüzünden yapmışsa, çıkarma geçersiz olur.
| Kriter | Mirastan Yoksunluk (TMK m.578-579) | Mirastan Çıkarma (TMK m.510-513) |
|---|---|---|
| Doğuş Şekli | Kanundan doğar, otomatik olarak gerçekleşir. | Mirasbırakanın iradesiyle (vasiyetname veya miras sözleşmesiyle) yapılır. |
| Sebep | Mirasbırakana veya yakınlarına karşı ağır suç, mirasbırakana karşı yükümlülüklerin ağır ihlali gibi kanunda sayılı haller. | Mirasçının mirasbırakana veya ailesine ağır suç işlemesi, mirasbırakana karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi. |
| Dava Açma | Mirasbırakan hayattayken açamaz; ölümden sonra diğer mirasçılar veya ilgililer mahkemeden tespit isteyebilir. | Mirasbırakan sağlığında vasiyetname/miras sözleşmesiyle yapar, ayrıca dava açmaz. |
| Sonuç | Yoksun kişi mirasçı olamaz, saklı pay da alamaz. | Çıkarılan kişi mirasçı olamaz, saklı pay da alamaz. |
| Geriye Etkisi | Olay anından itibaren mirasçılık hakkı düşer. | Vasiyetnamenin/miras sözleşmesinin açılmasıyla hüküm doğurur. |
Mirastan Yoksunluk Sonuçları
Mirastan yoksunluğu tespit edilen kişi miras bırakanın mirasından hiçbir şekilde pay alamayacaktır. Söz konusu pay mirastan yoksun olan kişinin alt soyu olması halinde ona geçecektir.
Mirastan Yoksunluk Altsoyu Etkiler mi?
Mirastan yoksunluk, yalnız yoksun olanı etkiler. Mirastan yoksun olanın altsoyu, mirasbırakandan önce ölen kimsenin altsoyu gibi mirasçı olur. (TMK m. 579)
Mirastan Yoksunluk Saklı Pay
Mirastan yoksunluğu tespit edilen kişi saklı pay alamaz.
Mirastan Yoksunluk Af
Mirastan yoksunluk affedilir mi? Miras bırakanın kendisine karşı yoksunluk sonucu doğuran davranışı gerçekleştiren mirasçısını affetmesi TMK m. 578/2 uyarınca mirastan yoksunluğu ortadan kaldıracaktır. Af gerçekleşmesi için miras bırakanın iradesinin sakatlanmaması gerekir. TMK 578. maddede belirtilen fiilleri işleyen mirasçı affedilse bile miras bırakan mirasçılıktan çıkarma kurumuna başvurabilir.
Mirastan Yoksunluk Dava Dilekçesi
Mirastan Yoksunluğun Tespiti Dava Dilekçesi, Mirastan yoksun bırakma dava dilekçesi için ofisimizle iletişime geçerek detaylı olarak bilgi ve hizmet alabilirsiniz.
Mirastan Yoksunluk Yargıtay Kararları
Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 22.02.2023 T. 2021/8221 E. 2023/1051 K. I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; murisleri ....'in müvekkillerinin babası, davalının ikinci eşi olduğunu, davalı ile murislerinin 1997 yılında evlendiklerini, davalının babalarına karşı gerek hastalanmasından önce gerekse hastalanıp hastaneye yattığı süreçte sadakat yükümlülüklerine aykırı davrandığını, murisin hastanede yattığı esnada murisin paralarını aldığını ve kendisine de geri iade etmediğini, murisin hastalığı ile ilgili ihtiyaçlarıyla ilgilenmediğini, muris ile miras için evlendiğini dile getirdiğini, murisin vefatından sonra ortaklığın giderilmesi davası açarak miras peşine düştüğünü belirterek, davalının murisi ....'in mirasından yoksunluğunun tespitine ve muris ....'in mirasından çıkartılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı vekili cevap dilekçesinde; muris ile müvekkilinin 20 yıllık evlilik birlikteliklerinin olduğunu, bu süre içerisinde aile birliği veya mal varlığına ilişkin bir sorun yaşamadıklarını, Türk Medeni Kanununun 510. maddesi gereğince mirasçılıktan çıkarmayı mirasbırakanın yapabileceğini ve ölüme bağlı tasarruf ile yapıldığını, bu davada olduğu gibi mirasçıların mirasçıyı mirastan çıkaramayacaklarını, müvekkilinin muris eşine karşı sadakat yükümlülüklerini yerine getirdiğini belirterek öncelikle davanın aktif husumet husumet yokluğundan reddini, olmadığı takdirde davanın reddini istemiştir.
2.Davalının vefatı üzerine davaya dahil edilen davalı mirasçıları beyan dilekçelerinde; murisleri Selma vekilinin cevap dilekçesindeki beyanları aynen tekrar ederek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, mirastan yoksunluk sebeplerinin Türk Medeni Kanunun 578 inci maddede sınırlı olarak belirtildiğini, davacıların iddialarının hiçbirinin bu kapsamda yer almadığını, ayrıca miras bırakanın Türk Medeni Kanunun 510 uncu maddesi kapsamında davalı ...'yı mirasçılıktan çıkarmaya ilişkin ölüme bağlı bir tasarrufunun da bulunmadığı dikkate alınarak davanın reddine karar verilmiştir.
