Velayet

Velayet Nedir ?

Ergin olmayan (18 yaş altı kişiler) veya hakkında kısıtlılık kararı verilmiş ergin kişiler ile ilgili gerekli kararları alabilmek ve onların sorumluluğunu üstlenmek için anne ve babaya, kanun koyucunun tanıdığı yetkiye “Velayet” denir.

Velayet Hakkı

Anne ve Baba Evliyse → Ayırt etme gücüne (temyiz kudretine)  sahip olan veya olmayan 18 yaşından gün almamış küçükler ana ve babaları tarafından velayeten birlikte temsil edilir. Evlilik birliği devam ettiği sürece, küçüğe ait velayeten temsil yetkisi eşler tarafından birlikte kullanılmaktadır.

Anne ve Baba Evli Değilse → Anne ve baba hiç evlenmemişse çocuğun velayet hakkı anneye aittir.

Ancak anne; Küçükse, kısıtlı ise, ölmüşse veya velayet kendisinden alınmışsa, çocuğun çıkarı göz önüne alınarak, hakim tarafından vasi atanır veya velayet babaya verilir.

Anne ve Baba Boşanmışsa → Anne ve baba boşanmışlarsa, mahkemenin kesinleşmiş boşanma kararında velayet hakkı eşlerden hangisine verilmiş ise yalnız onun tarafından velayet kullanılacaktır. Boşanma kararında velayet hakkı eşlerden hiçbirisine verilmeyip çocuğa vasi atanabilir. Böyle bir durumda çocuğun anne ve babası birbiriyle tekrar evlenince kendiliğinden velayet hakkına sahip olamazlar. Öncelikle çocuk üzerindeki vesayetin mahkeme kararıyla kaldırılması ve sonra mahkemece uygun görülüp velayet hakkının anne ve babaya verilmesi gerekir. Boşanan eşlerden birisine mahkeme kararı ile verilen velayet hakkı, eşlerin tekrar birbirleri ile evlenmesi durumunda kendiliğinden anne ve babaya ait olur.

Evlatlıkta Velayet

Ergin olmayan küçüğün evlat edinilmesi durumunda Türk Medeni Kanunun 314. Maddesine göre ” Ana babaya ait olan haklar ve yükümlülükler evlat edinene geçer. Evlatlık, evlat edinenin mirasçısı olur ve soyadını alır. Eşler tarafından birlikte evlat edinilen ve ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kaydına anne ve baba adı olarak evlat edinen eşlerin adları yazılır.”

Evlat edinen evli değilse velayet hakkını yine tek başına kullanacaktır. Evlatlık verme ile gerçek anne ve babanın velayet hakkı sona erecektir.

Küçük evlatlığın velisi durumundaki birlikte evlat edinen eşlerden her ikisinin veya tek başına evlat edinenin vefat etmesi durumunda velayet hakkı evlatlığın ana ve babasına dönmez, vasi tayin edilmelidir.

Velayetin Kaldırılması

Çocuğun korunmasına ilişkin diğer önlemlerden sonuç alınmaz ya da bu önlemlerin yetersiz olacağı önceden anlaşılırsa, hakim velayetin kaldırılmasına karar verecektir.

Velayet ana ve babanın her ikisinden kaldırılırsa, çocuğa bir vasi atanması gerekir.

Velayetin Sona Ermesi

Küçüğün ergin olması yani on sekiz yaşını doldurması veya on beş yaşını dolduran küçüğün mahkeme kararıyla ergin kılınması ya da on yedi yaşını doldurup evlenmekle veya on altı yaşını doldurup mahkemece evlenmeye izin kararı verilmesiyle velayet sona ermektedir.

Velayet Davası ile ilgili detaylı bilgi için BURADAN makalemize göz atabilirsiniz.