Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?
Kısa Çalışma ödeneği; genel, ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle sigortalılara işyerinde üç ayı aşmamak üzere, çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. Şu hallerde uygulanır;
- işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması
- işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması
Kısa Çalışma kapsamında işçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi, Genel Sağlık Sigortası primleri ödenmesi hizmetleri sağlanmaktadır.
Kısa Çalışma Ödeneği Başvurusunda Kim Bulunabilir?
Covid-19 sebebiyle işyerindeki haftalık çalışma sürelerini geçici olarak en az üçte bir oranında azaltan veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetini tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durduran her bir işveren kısa çalışma başvurusunda bulunabilir. Kısa çalışma başvuruları, işçiler adına işverenler tarafından yapılır. İşverenler; kısa çalışma başvurularını e-Devlet üzerinden yapabilirler.
İşçiler kısa çalışma talebinde bulunamaz.
Kısa Çalışma Talebinde Nasıl Bulunulur?
- Kısa Çalışma Talep Formu doldurulur.
- Kısa Çalışma İşçi Listesi doldurulur.
- İŞKUR e-posta adresinize gönderilir.
- İŞKUR temsilciniz size mail ile dönüş yaparak eksiklerinizi bildirir.
İşveren Hangi Durumlarda İŞKUR’a Başvurabilir?
İşverenin; genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İŞKUR’a başvuruda bulunması gerekmektedir. Yani kısa çalışmayı gerektiren bir olgu bulunmalıdır
Ardından İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin tespiti yapılır. İş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygunluk tespiti tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanacak işçi listesinin değiştirilmesine veya işyerinde uygulanan kısa çalışma süresinin arttırılmasına yönelik işveren talepleri, yeni başvuru olarak değerlendirilir.
Zorlayıcı sebeplerin varlığının işçi ve işveren sendikaları konfederasyonlarınca iddia edilmesi veya bu yönde kuvvetli emarenin bulunması halinde konu, İŞKUR Yönetim Kurulunca karara bağlanır.
Deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumlar için diğer zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan başvurular için Yönetim Kurulu Kararı aranmaz.
Kısa Çalışma Ödeneği Şartları
- İşverenin kısa çalışma talebinin iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygun bulunması gerekmektedir.
- Kısa çalışmaya tabi tutulan işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte çalışma sürelerini ve prim ödeme şartlarını sağlaması gerekir.
- İş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunmalıdır.
- Prim ödeme şartını sağlamadığı için kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayanların, daha önce çeşitli nedenlerle kesilmiş (yeni işe başlama vs.) son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden varsa kalan süre kısa çalışma süresini geçmemek üzere kısa çalışma ödeneği olarak ödenir.
Covid-19 Etkili Kısa Çalışma Talebi
Covid-19 sebebiyle işverenlerin yaptıkları kısa çalışma başvuruları için, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeden, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilir.
Covid-19 etkisiyle yapılan kısa çalışma başvurularında, eğer son 60 gün hizmet akdine tabi olunmuşsa son 3 yıl içinde 450 gün prim ödemiş olması gerekir.
İşveren, e-Devlet üzerinden de kısa çalışma başvurusu yapabilir. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.
Kısa Çalışma Ödeneği Hesaplama
Günlük kısa çalışma ödeneği, sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez.
Kısa çalışma ödeneğinin günlük miktarı işsizlik sigortası ödeneğinin bir günlük tutarıdır. İşsizlik sigortası ödeneğinin günlük tutarı ise sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde altmışıdır.
Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemez.
Kısa Çalışma Ödeneği Süresi Ne Kadardır?
Kısa çalışmanın günlük, haftalık veya aylık çalışma süresi içerisinde ne zaman yapılacağı işyerinin gelenekleri ve işin niteliği dikkate alınarak işverence belirlenir.
Kısa çalışma ödeneğinin süresi ise üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır.
Kısa Çalışma Ödeneği 2022
- Kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve Kurum tarafından ödenir.
- Kısa Çalışma yapılan dönem içerisinde prim yatırılmaz. Kısa çalışma yapılan dönem içerisinde prim yatırılması durumuna prim yatırılan döneme Kısa Çalışma Ödeneği ödenmez.
- Kısa Çalışma Kodu; Kod-18’dir. Bu kodun yanlış bildirilmemesi önem arz eder.
- İşten çıkarma sebepleri 10 gün içinde İŞKUR’a bildirilmelidir.
- Kısa Çalışma Ödeneğine hak kazanan işçinin son 60 günü kesinti olmaksızın farklı işyerindeki çalışmalarının birleşiminden de oluşabilmektedir.
- Kısa Çalışma İşçi Bildirim listesinde işçilerin adres/telefon bilgilerinin bulunması zorunludur.
- Kısa Çalışma Ödeneği başvurusunda sebep dışsal sebepler COVİD-19 seçilmelidir.
- İşverenin SGK ya da vergi borcu olması bu ödeneği almasına engel oluşturmaz.
- Kısa Çalışma Ödeneği başvurusunda İç İşleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamayla kapatılan işyerlerine öncelik tanınacak olup işyeri ve iş sektörü sınırlaması bulunmamaktadır.
- Kısa çalışma ödeneği süresinde çalışanların genel sağlık sigortası primleri ödenmekte olup, kısa vadeli sigorta kollarına ait primlerle emeklilik için gerekli olan uzun vadeli sigorta kollarına ilişkin primler ödenmez.
Kısa Çalışma Ödeneği Ne Zaman ve Nasıl Ödenir?
Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın 5’inde ödenir.
Ödeme tarihini öne çekmeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yetkilidir.
Ödemeler PTT Bank aracılığı ile yapılır. Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır. Cumhurbaşkanı kararı ile üç aylık süre altı aya kadar uzatılabilir.
Kısa çalışmanın günlük, haftalık veya aylık çalışma süresi içerisinde yapılacağı zaman aralığı işyerinin gelenekleri ve işin niteliği dikkate alınarak işverence belirlenir.
Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması halinde, kanunda öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar. Bu bir haftalık süre içerisinde ücret ve prim yükümlülükleri işverene aittir.
Kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve Kurum tarafından ödenir.
Kısa Çalışma Uygulaması Sırasında İşçinin Hiç Çalışmaması Durumu
Kısa çalışma uygulaması sırasında işçinin hiç çalışmaması durumunda taraflar arasındaki iş sözleşmesi sona ermemekte, sadece bir süre askıya alınmaktadır.
İş sözleşmesinin askı hali yasa ve yönetmelikle en çok 3 ay süreyle sınırlanır. Bu süre sonunda sözleşme kendiliğinden askıdan kurtulacaktır.
Kısa Çalışma Ödeneği Ne Zaman Bitti?
Kovid-19 salgını döneminde istihdamı korumak için 2020 yılı Mart ayında başlatılan Kısa Çalışma Ödeneği, Nakdi Ücret Desteği ve işten çıkarma yasağı uygulamaları 30 Haziran 2021 itibariyle kontrollü normalleşme dönemine geçilmesiyle birlikte sona ermiştir.