Mirasbırakanın terekesinden pay alan gerçek veya tüzel kişiye “mirasçı” denir. Bir kişinin ölümü veya gaip kararı verilmesi üzerine mirası (terekesi) açılır. Miras, mirasbırakanın son yerleşim yerindeki mahkemede açılacaktır.

Kanunda iki tür mirasçılık şekli düzenlenmiştir. Bunlar; kanuni mirasçı ve atanmış mirasçılardır.

Kanuni mirasçılar kimlerdir? 

Yasal Mirasçılar Kimlerdir ? Kanuni mirasçılar, mirasbırakanın kan akrabalığı olan kişiler, evlatlık, sağ kalan eş ve devlettir. Türk hukuk sisteminde kanuni mirasçılığın belirlenmesinde zümre sistemi uygulanmaktadır. Peki zümre sistemi nedir?

Mirasın hangi mirasçıya kalacağını belirten sisteme “zümre sistemi” denir. Zümre sisteminde bazı kurallar bulunmaktadı. Bunlar;

• Türk Medeni Kanunu‘ndaki sisteme göre, mirasın bir sonraki zümreye geçebilmesi için önceki zümreden hiçbir mirasçının kalmaması gerekir.
• Her zümredeki mirasçılar mirasbırakana eşit paylarla mirasçıdırlar.

Birinci Zümre Mirasçıları

TMK (Türk Medeni Kanunu) göre 495. maddesine göre; birinci derece mirasçılar mirasbırakanın altsoyudur. Altsoy, çocuklar ve onların çocuklarından oluşur. Çocuklar mirası eşit bir şekilde paylaşırlar. Evlilik dışı çocuk ve evlatlık da birinci zümre mirasçısıdır. Eğer çocuklar mirasbırakandan önce ölmüşlerse o zaman onların çocukları yerlerini alacaktır. Bu zümredeki mirasçıların sağ kalan eş ile birlikte mirasçı olması halinde mirasın dörtte üçünü (3/4) alırlar.

İkinci Zümre Mirasçıları

İkinci zümre mirasçıları mirasbırakanın ana ve babası ve onların altsoyudur. Mirasbırakandan önce ölmüş olan ana ve babanın yerini onların altsoyu alır. Yani mirasbırakanın kardeşleri de ikinci zümre mirasçısıdır. Ancak ana ve babadan sonra gelir. İkinci zümredeki kişilerin mirasçı olabilmesi için birinci zümreden kimsenin bulunmaması gerekir. İkinci zümre mirasçıları sağ kalan eş ile birlikte mirasçı olması halinde mirasın yarısını (1/2) alırlar.

Üçüncü Zümre Mirasçıları

Üçüncü zümre mirasçıları mirasbırakanın büyükana, büyükbaba ve bunların altsoyudur. Yani üçüncü zümre mirasçıları, nine, dede, amca, dayı, hala ve teyze ve bunların altsoyudur. Bu zümredeki kişilerin mirasçı olabilmesi için birinci ve ikinci zümreden kimsenin bulunmaması gerekir. Üçüncü zümre mirasçıları sağ kalan eş ile birlikte mirasçı olması halinde mirasın dörtte birini (1/4) alırlar.

Sağ Kalan Eşin Miras Durumu

Sağ kalan eşin miras durumu hangi zümreyle mirasçı olduğuna bağlıdır.

• Birinci zümre ile mirasçı olan eşin miras payı mirasın dörtte biridir. (1/4)
• İkinci zümre ile mirasçı olan eşin miras payı mirasın yarısıdır. (1/2)
• Üçüncü zümre ile mirasçı olan eşin miras payı mirasın dörtte üçüdür. (3/4)
• Her üç zümrede de mirasçı bulunmazsa sağ kalan eş mirasın tamamını alır.

Miras Payı Hesaplama

Yukarıdaki bilgiler ışığında örnek vererek miras payı hesaplarsak;

• Ölen kişinin 2 çocuğu ve ve eşi sağdır. Eş, mirasın 1/4ünü, çocuklar da mirasın 3/4 ünü alır. Yani her çocuğa mirasın 3/8 i düşer. 100.000 TL miras kaldığını varsayarsak, 25.000 TL eşe kalacaktır. Her çocuğa da 37.500 TL düşecektir.
• Murisin (mirasbırakan) 5 çocuğu vardır. Eşi kendisinden önce vefat etmiştir. Bu durumda mirasın tamamı çocuklar arasında paylaştırılır. 250.000 TL miras kaldığını varsayarsak, her çocuğa 50.000 TL miras kalacaktır.
• Mirasbırakanın altsoyu yoktur. Öldüğü zaman eşi, ana ve babası sağdır. Bu durumda sağ kalan eş mirasında 1/2 sini alacaktır. Ana 1/4, baba 1/4 pay alacaktır. 300.000 TL miras kaldığını düşünürsek, sağ kalan eş 150.000 TL miras alacaktır. Ana 75.000 TL, baba da 75.000 TL miras payı alır.