Koşullu Salıverme Nedir ?
Koşullu salıverilme; Hakkında hapis cezasına hükmedilmiş, cezaevinde kaldığı süre boyunca iyi halli olduğu, sosyal hayata uyum sağlayacağına kanaat edilmiş, kalan ceza süresinde kasıtlı bir suç işlememesi ve konulan şartlara uyan hükümlünün hapis cezasının geriye kalan kısmını cezaevi dışında çektirilmesidir.
Koşullu salıverilmenin uygulamada, “şartla salıverme”, “şartla salıverilme”, “koşullu salıverme” ve “koşullu salıverilme” şeklinde isimlendirildiği görülmektedir.
Koşullu Salıverme Şartları
Koşullu salıverilmenin şartları Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 107. maddesinde belirtilmiştir:
(1) Koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için mahkumun kurumdaki infaz süresini iyi halli olarak geçirmesi gerekir.
Hükümlünün iyi halli olup olmadığını CGTİHK (CEZA VE GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN İNFAZI HAKKINDA KANUN) madde 89 gereğince disiplin kurulunun görüşünü alarak idare kurulu saptayacaktır59. İyi hal kararı verilmesi için hükümlünün:
- Ceza infaz kurumlarının düzen ve güvenliği amacıyla kurulmuş kurallara içtenlikle uyması,
- Haklarını iyi niyetle kullanması,
- Yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmesi,
- Uygulanan iyileştirme programlarına göre de toplumla bütünleşmeye hazır olması gerekmektedir
(2) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar yirmi dört yılını, diğer süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının yarısını infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler. Ancak, Türk Ceza Kanununun;
a) Kasten öldürme suçlarından (madde 81, 82 ve 83) süreli hapis cezasına mahkum olanlar,
b) Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan (madde 87, fıkra iki, bent d) süreli hapis cezasına mahkum olanlar,
c) İşkence suçundan (madde 94 ve 95) ve eziyet suçundan (madde 96) süreli hapis cezasına mahkum olanlar,
d) Cinsel saldırı (madde 102, ikinci fıkra hariç), reşit olmayanla cinsel ilişki (madde104, ikinci ve üçüncü fıkra hariç) ve cinsel taciz (madde 105) suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
e) Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan (madde 102, 103, 104 ve 105) hapis cezasına mahkum olan çocuklar,
f) Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlardan (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138) süreli hapis cezasına mahkum olanlar,
g) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan (madde 188) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
h) Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından (madde 326 ilâ 339) süreli hapis cezasına mahkum olanlar,
cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler. Ayrıca, suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkum olan çocuklar ile 1/1/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar hakkında koşullu salıverilme oranı üçte iki olarak uygulanır.
Koşullu salıverilmeden yararlanmak isteyen hükümlüler, kanunda düzenlenen şartları karşılamaları gerekmektedir. Buna göre hapis cezasının infazı sırasında belirli şartları yerine getirmeyen hükümlüler, koşullu salıverilme hükümlerinden faydalanamaz. Koşullu salıverilme şartları aşağıda kısaca sıralanmıştır.
Koşullu Salıvermenin Geri Alınması
Koşullu salıverilen hükümlünün, denetim süresinde hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, infaz hakiminin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi halinde koşullu salıverilme kararı geri alınır. (CGTİHK md. 107/12)
Koşullu salıverilme kararının geri alınması halinde hükümlünün;
a) Sonraki suçu işlediği tarihten itibaren başlamak ve hak ederek tahliye tarihini geçmemek koşuluyla sonraki işlediği her bir suç için verilen hapis cezasının iki katı sürenin,
b) Yükümlülüklerine aykırı davranması halinde, bu yükümlülüklere uymama tarihi ile hak ederek salıverilme tarihi arasındaki süreyi geçmemek koşuluyla ihlalin niteliğine göre takdir edilecek bir sürenin,
Ceza infaz kurumunda aynen çektirilmesine karar verilir. Koşullu salıverilme kararının geri alınmasından sonra aynı hükmün infazı ile ilgili bir daha koşullu salıverilme kararı verilmez.
Koşullu Salıverme Hesaplama
Koşullu salıverilmenin hesaplanması için İLETİŞİM sayfamızdan bize ulaşarak randevu talep edebilirsiniz.
Koşullu Salıverilme ve Denetimli Serbestlik Farkı
Denetimli serbestlik, koşullu salıverilmeden önce hükümlünün sosyal hayata uyum sağlayıp sağlayamamasını incelemektir. Böylece koşullu salıverilme durumu gerçekleştiğinde, hükümlü kişinin dışarıda insanlarla ilişkilerini nasıl gerçekleştireceği, yaşantısını nasıl devam ettireceği ve suçunu tekrarlayıp tekrarlamayacağının gözlemlenmesi mümkün olacaktır. Bunun için de kişi tahliye edilerek denetim altında dışarıda tutulur.
Denetimli serbestlik kurumu, hükümlünün koşullu salıverme tarihine belli bir süre kaldığında uygulanır. Cezaevindeki iyi halli hükümlü için denetimli serbestlik şartlı tahliyeden bir önceki aşama olarak düzenlenmiştir. Yani denetimli serbestlik tedbirini ihlal eden hükümlü en fazla cezasının koşullu salıverme tarihine kadar olan kısmını infaz etmek üzere cezaevinde gönderilecektir.
Yargıtay nezdinde de “Hükümlünün koşullu salıverilmesi için mahkum olduğu cezanın infazı sırasında, ceza infaz kurumunda geçirmiş olduğu sürede iyi halli olmasının gerekli ve yeterli olduğu, infaz kurumu dışında denetimli serbestlik tedbiri kapsamında geçen süreçte iyi halli olup olmamanın koşullu salıverilmeye etkisinin olmadığı, nitekim hükümlünün denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine uymamakta ısrar etmesi ve diğer hallerde dahi, 5275 sayılı Kanun’un 105/A-6 maddesi gereğince, ancak koşullu salıverilme tarihine kadar olan cezasının infazı için açık ceza infaz kurumuna gönderilmesine karar verilebileceği gözetilmelidir.” şeklinde karar verilmiştir.
Koşullu Salıverilme Oranları
14/04/2020 tarihli 7242 sayılı Kanun ile birlikte kural olarak, koşullu salıverilme için infaz oranı 1/2 olarak belirlenmiştir. Ancak bu oran genel infaz oranı olarak düzenlenmiştir. bir de 2/3 ve 3/4 oranlarında iki istisnai infaz oranı bulunmaktadır.
Terör suçları (çocuk),Cinsel suçlar (TCK m. 102/1, 104/1, 105), Cinsel suçlar (çocuk) – (TCK m. 102, 103, 104, 105), Uyuşturucu Ticareti suçu (çocuk), Kasten Öldürme Suçu-Süreli Hp. (yetişkin ve çocuk), İşkence ve Eziyet suçu (yetişkin ve çocuk), Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu (yetişkin), Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu (çocuk), işlenen suçlardan süreli hapis cezasına mahkum olanlar için infaz oranı 2/3 olarak düzenlenmiştir. Mükerrirler (yetişkin ve çocuk) için de koşullu salıverilme oranı 2/3 tür.
Terör suçları, Cinsel suçlar (nitelikli) (TCK m. 102/2, 103, 104/2-3), Uyuşturucu Ticareti suçlarında koşullu salıverilme oranı 3/4 şeklinde belirlenmiştir.
Koşullu Salıvermeye Kim Karar Verir ?
Hükümlünün koşullu salıverilmesi hakkında ceza infaz kurumu idaresi tarafından hazırlanan gerekçeli rapor, infaz işlemlerinin yapıldığı yer infaz hâkimliğine verilir. İnfaz hâkimi, bu raporu uygun bulursa hükümlünün koşullu salıverilmesine dosya üzerinden karar verir. ( CGTİHK md. 107/11)
Koşullu Salıverilmede Denetim Süresi
Koşullu salıverilen hükümlünün tabi olacağı denetim süresi; infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre kadardır. Ancak süreli hapislerde hak ederek tahliye tarihini geçemez.
Koşullu Salıverme TCK
Koşullu salıverilme TCK (Türk Ceza Kanunu) kapsamında düzenlenmemiştir. Koşullu salıverilme yani şartlı tahliye müessesesi 5275 sayılı yürürlükteki Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir.